Dietricha Bonhoeffera krytyka teologii liberalnej

Helena Anna  Jędrzejczak

doi:10.51196/srz.9.8

Artykuły

Nr 2(9) (2015): Odwaga cywilna

Dietricha Bonhoeffera krytyka teologii liberalnej

Helena Anna Jędrzejczak

PDF

DOI: https://doi.org/10.51196/srz.9.8
Przesłane: 23 czerwca 2020
Opublikowane: 01-11-2015

Abstrakt

W niniejszym artykule przedstawiam główne założenia niemieckiej ewangelickiej teologii liberalnej na podstawie tekstów Friedricha D.E. Schleiermachera i Davida F. Straussa. Zestawiam je z myślą teologiczną (radykalnym chrystocentryzmem, etyką praktyczną) Dietricha Bonhoeffera, znajdującą odbicie w podejmowanych przez niego działaniach – zarówno politycznych, jak i duszpasterskich, teologicznych. W pracy nad esejem posługiwałam się metodologią właściwą historii idei. W związku z tym w eseju pokazuję także kontekst ideowy i historyczny powstania omawianych tekstów i prądów intelektualnych. Ważnymi tropami są tu oświecenie niemieckie, model niemieckiej ewangelickiej religijności i tradycja katolickiej i ewangelickiej teologii niemieckojęzycznej. W eseju pokazuję, w jaki sposób myśl Bonhoeffera jednocześnie doskonale się w nie wpisuje i całkowicie im zaprzecza.

Bibliografia

Ackermann J. 2007. Dietrich Bonhoeffer. Wolność ma otwarte oczy, tłum. E. Pieciul-Karmińska, Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W drodze”.
Bethge E. 1970. Dietrich Bonhoeffer. Theologe – Christ – Zeitgenosse. Eine Biographie, Chr. Kaiser Verlag.
Bethge E. 2003. Dietrich Bonhoeffer. Świadek Ewangelii w trudnych czasach, tłum. B. Milerski, Augustana.
Bonhoeffer D. 1970. Wybór pism, tłum. i red. A. Morawska, Bibliotek „WIĘZI”.
Bonhoeffer D. 1997. Naśladowanie, tłum. J. Kubaszczyk, Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W drodze”.
Bonhoeffer D. 2009. Ethics, red. I. Tödt, H.E. Tödt, E. Feil, C. Green, tłum. R. Krauss, Ch.C. West, D.W. Stott, Fortress Press.
Bonhoeffer D. 2001. Życie wspólne, tłum. K. Wójtowicz, Wydawnictwo Alleluja.
Bultmann R. 1965. Jesus, Siebenstern Taschenbuch Verlag.
Hintz M. 2003. Teologia liberalna [w:] Religia. Encyklopedia PWN, red. T. Gadacz, B. Milerski, t. 9, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 274.
Hegel G.W.F. 1958. Wykłady z filozofii dziejów, tłum. J. Grabowski, A. Landmann, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Jędrzejczak H.A. 2013. Teologia polityczna i etyka, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 1(41), s. 12–28.
Kant I. 1993. Religia w obrębie samego rozumu, tłum. A. Bobko, Znak.
Kopiec P. 2008. Kościół dla świata. Wiarygodność kościoła w teologicznej interpretacji Dietricha Bonhoeffera, Wydawnictwo KUL.
Lessing G.E. 1979. Theologiekritische Schriften III; Philosophische Schriften, red. H. Göpfert, Hauser.
Milerski B. 1994. Religia a Słowo. Krytyka religii w ujęciu Dietricha Bonhoeffera i Paula Tillicha, Wydawnictwo Ewangelickie Świętego Mateusza.
Morawska A. 1970. Chrześcijanin w Trzeciej Rzeszy, Biblioteka „Więzi”.
Napiórkowski A. 2006. Eklezjologia Dietricha Bonhoeffera – czyli Kościół w bezreligijnym świecie, [w:] Wierzyć w Tego samego i tak samo. Ekumeniczna dogmatyka Dietricha Bonhoeffera. Praca zbiorowa, red. J. Lipniak, Świdnicka Kuria Biskupia, s. 53–68.
Reimarus H.S. 2005. Apologia albo Pismo w obronie rozumnych czcicieli Boga, [w:] Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. T. Węcławski, E. Piotrowski, Wydawnictwo Poznańskie.
Ryś G. 1994. Heliand – Chrystus saksońskich baronów, „Znak”, nr 9, s. 72–79.
Schilling H. 2010. Konfesjonalizacja. Kościół i państwo w Europie doby przednowoczesnej, tłum. J. Kałążny, Wydawnictwo Poznańskie.
Schleiermacher F.D.E. 1995. Mowy o religii do wykształconych spośród tych, którzy nią gardzą, tłum. J. Prokopiuk, Wydawnictwo Znak.
Strauss D.F. 2005. Życie Jezusa krytycznie opracowane, tłum. E. Pieciul, [w:] Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. T. Węcławski, E. Piotrowski, Wydawnictwo Poznańskie, s. 305–311.
Węcławski T. 2005a. Teologia niemieckojęzyczna w stuleciach XIX i XX – rys historyczny, [w:] Praeceptores. Teologia i teologowie jęz yka niemieckiego, red. T. Węcławski, E. Piotrowski, Wydawnictwo Poznańskie, s. 157–184.
Węcławski T. 2005b, 2007. Uwagi wstępne – koncept antologii, [w:] Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. T. Węcławski, E. Piotrowski, Wydawnictwo Poznańskie, s. 7–11.