common.pageHeaderLogo.altText67678b1eb1205

Artykuły

Nr 1(6) (2014): Polityka prawdy

Weberowska zasada wolności od sądów wartościujących. Interpretacja

  • Michał Kaczmarczyk
Przesłane
12 June 2020
Opublikowane
01-04-2014

Abstrakt

Sformułowany przez Maxa Webera, słynny postulat wolności od sądów wartościujących jest do dziś ważnym wyzwaniem dla socjologii, która zarazem pragnie zachować epistemiczną obiektywność oraz nie tracić swego krytycznego ostrza pozwalającego jej odgrywać inspirującą i mediującą rolę w debacie publicznej. W prezentowanym tekście autor proponuje interpretację tekstów Webera poświęconych temu problemowi i opowiada się za interpretacją, zgodnie z którą koncepcji Werturteilsfreiheit oraz Wertbeziehung nie należy traktować odrębnie czy też jako sprzecznych ze sobą, lecz raczej postrzegać postulat wolności od sądów wartościujących jako wynikający z idei odniesienia do wartości. Wedle propozycji autora Weber przedstawia w swych tekstach obraz ludzkiej drogi poznania, która stanowi odpowiedź na dylematy perspektyw wartościujących.

Bibliografia

  1. Abell P. 1975. Modele w socjologii, tłum. M. Tabin, PWN, Warszawa.
  2. Adorno T. 2003. Einleitung in die Soziologie, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
  3. Alexander J. 1995. General Theory in the Postpositivist Mode: The ‚Epistemological Dilemma’ and the Search for Present Reason, [w:] Fin de Siècle Social Theory, J. Alexander, Verso, London, s. 90–127.
  4. Boudon R. 2001. The Origin of Values. Sociology and Philosophy of Beliefs, Transaction, London.
  5. Caplovitz D. 1967. The Poor Pay More, Collier-Macmillan, London.
  6. Gouldner A. 1965. Enter Plato. Classical Greece and the Origins of Social Theory, Basic Books, New York.
  7. Gouldner A. 1984. Anty-Minotaur czyli mit socjologii wolnej od wartości, tłum. E. Morawska, [w:] Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, t. I, red. E. Mokrzycki, PIW, Warszawa, s. 13–43.
  8. Habermas J. 1968. Erkenntnis und Interesse, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
  9. Joas H. 2009. Powstawanie wartości, tłum. M. Kaczmarczyk, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  10. Kaczmarczyk M., Roby E. 2012. Intersubiektywność, uniwersalizm i dialog (wywiad z Hansem Joasem), „Studia Socjologiczne” 2012, nr 1, s. 183–196.
  11. Kaczmarczyk M. 2010. Nieposłuszeństwo obywatelskie a pojęcie prawa, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  12. Käßler D. 1997. Soziologie als Berufung. Bausteine einer selbstbewußten Soziologie, Westdeutscher Verlag, Opladen.
  13. Luhmann N. 2012. Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii, tłum. M. Kaczmarczyk, NOMOS, Kraków.
  14. Łuczewski M. 2011. Socjologia anioła. Z Michaelem Burowoyem rozmawia Michał Łuczewski, „Stan Rzeczy” 2011, nr 1, s. 209–213.
  15. Mackie J.L. 1965. Causes and conditions, „American Philosophical Quarterly” 1965, t. 24, s. 245–264.
  16. Marrou H-I. 2011. O poznaniu historycznym, tłum. H. Łaszkiewicz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.
  17. Parsons T. 1968. The Structure of Social Action, t. I i II, Free Press, New York.
  18. Schluchter W. 1979. Die Entwicklung des okzidentalen Rationalismus, J.C.B. Mohr, Tübingen.
  19. Schluchter W. 1991. Religion und Lebensführung. Studien zu Max Webers Kultur- und Werttheorie, t. I, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
  20. Simmel G. 1989. Die Probleme der Geschichtsphilosophie, [w:] tenże, Aufsätze 1887–1890. Über sociale Arbeitsteilung. Die Probleme der Geschichtsphilosophie, Suhrkamp, Frankfurt am Main, s. 297–421.
  21. Sztompka P. 1975. O problemie wartościowania w naukach społecznych, „Studia Socjologiczne” 1975, nr 3, s. 93–129.
  22. Topolski J. 1984. Metodologia historii, wyd. 3, PWN, Warszawa.
  23. Weber M. 1958. Gesammelte politische Schriften, wyd. 2, J.C.B. Mohr, Tübingen.
  24. Weber M. 1988a. Roscher und Knies und die logischen Probleme der historischen Nationalökonomie, [w:] tenże, Gesammelte Aufsätze zur Wissenschaftslehre, J.C.B. Mohr, Tübingen, s. 1–145.
  25. Weber M. 1988b. Die Objektivität sozialwissenschaftlicher und sozialpolitischer Erkenntnis, [w:] tenże, Gesammelte Aufsätze zur Wissenschaftslehre, J.C.B. Mohr, Tübingen, s. 146–214.
  26. Weber M. 1988c. Der Sinn der Wertfreiheit der soziologischen und ökonomischen Wissenschaften, [w:] tenże, Gesammelte Aufsätze zur Wissenschaftslehre, J.C.B. Mohr, Tübingen, s. 489–540.
  27. Weber M. 1988d. Wissenschaft als Beruf, [w:] tenże, Gesammelte Aufsätze zur Wissenschaftslehre, J.C.B. Mohr, Tübingen, s. 582–613.
  28. Weber M. 1992. Politik als Beruf, Philipp Reclam, Stuttgart.

Downloads

Download data is not yet available.