Abstrakt
Wielu skłonnych jest uważać marksizm za przykład dyskursu, który futurologiczną pychę doprowadził do ekstremum i klęski. Czy mamy jednak klarowne pojęcie tego, co jest właściwym centrum futurologii Marksa, jaki status ma „przyszłość” w jego pismach, o czym czytamy, kiedy natrafiamy na przewidywania? Tekst jest próbą systematycznej refleksji nad statusem przyszłości, która nie ma u Marksa charakteru „utopijnego założenia”, ale jest systematycznym rozwinięciem tego, co da się wyczytać z „tu i teraz” kapitalistycznego rozwoju. Ważnym kontekstem analiz będzie także pytanie, którą właściwie przyszłość uważa Marks za możliwą do przewidzenia? Czy dynamika zmian politycznych da się przewidywać w taki sam sposób, jak efekty ogólnych zależności strukturalnych? Pierwsza część artykułu jest przeglądem narzędzi krytycznych, które w pismach Marksa wiążą analizę teraźniejszości, ujmowanie jej historycznej genezy i konieczne przyszłe efekty działania form społecznych. W drugiej części przedstawiony jest przykład analizy, która dla Marksa była przewidywaniem, wydobytym z interpretacji konieczności strukturalnych, natomiast współcześnie może być traktowana jako opis teraźniejszej rzeczywistości społecznej.
Bibliografia
- Adorno Th. 1967–1968. Sociology and Psychology, „New Left Review”, nr 46, Part I, nr 47, Part II.
- Althusser L., Balibar É. 1975. Cz ytanie „Kapitału”, tłum. W. Dłuski, Państwowy Instytut Wydawniczy.
- Banaszczak-Soroka U., Jakubowski S. 2011. Rynek Otwartych Funduszy Emerytalnych w dobie kryzysu finansowego, [w:] Globalizacja, europejska integracja a kryzys gospodarczy, red. J. Kundera, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, s. 801–816.
- Benjamin W. 2005. Pasaże, tłum. I. Kania, Wydawnictwo Literackie.
- Bensaïd D. 2010. Wywłaszczeni. Marks, własność i komunizm, tłum. Z.M. Kowalewski, Książka i Prasa.
- Blyth M. 2013. Austerity. The History of a Dangeorus Idea, Oxford University Press.
- Dean J. 2014. Still Dancing: Drive as a Category of Political Economy, [w]: States of Crisis and Post-Capitalist Scenarios, red. H. Feldner, F. Vighi, S. Žižek, Ashgate.
- Hardy J. 2012. Nowy polski kapitalizm, tłum. A. Czarnacka, Książka i Prasa.
- Jameson F. 2010. Three Names of the Dialectic, [w:] tegoż, Valences of the Dialectic, Verso.
- Kott J. 1955. Narodziny powieści albo o Danielu Defoe, [w:] tegoż, Szkoła klasyków, Czytelnik.
- Kusiak J. 2014. Porządki chaosu. „Chaos” jako pojęcie i zjawisko empiryczne w Warszawie po 1989 r., „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 1(55), s. 28–50.
- Lukács G. 1988. Urzeczowienie i świadomość proletariatu, tłum. M.J. Siemek, [w:] tegoż, Historia i świadomość klasowa. Studia o marksistowskiej dialektyce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Lukács G. 1985. Alte Kultur und neue Kultur, [w:] tegoż, Über die Vernunft in der Kultur. Ausgewählte Schriften 1909–1969, Reclam.
- Marazzi Ch. 2014. Socjalizm kapitału, [w:] Marks. Nowe perspektywy, red. Libera Università Metropolitana, tłum. S. Królak, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Marks K., Engels F. 1949. Manifest komunistyczny, [w:] tychże, Dzieła wybrane, t. I, Książka i Wiedza.
- Marks K. 1951. Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej, t. I, ks. 1: Proces wytwarzania kapitału, Książka i Wiedza.
- Marks K. 1957. Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej, t. III, ks. 3: Proces produkcji kapitalistycznej jako całość, cz. 1, tłum. E. Lipiński, Książka i Wiedza.
- Marks K. 1949. Uwagi na marginesie programu Niemieckiej Partii Robotniczej („Krytyka Programu Gotajskiego”), [w:] K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane, t. II, Książka i Wiedza.
- Marks K. 1975. Osiemnasty brumaire’a Ludwika Bonaparte, Książka i Wiedza.
- Marks K. 1986. Zarys krytyki ekonomii politycznej, tłum. Z.J. Wyrozembski, Książka i Wiedza.
- Mayer A.J. 2010. The Persistence of the Old Regime. Europe to the Great War, Verso.
- Negri A. 2008. Goodbye Mr. Socialism, tłum. K. Żaboklicki, Wydawnictwo W.A.B..
- Oręziak L. 2014. OFE: katastrofa prywatyzacji emerytur w Polsce, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
- Polanyi K. 2010. Wielka transformacja. Polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów, tłum. M. Zawadzka, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Pospiszyl M. 2016. Zatrzymać historię. Walter Benjamin i mniejszościowy materializm, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich.
- Poster M. 1984. Foucault, Marxism and History. Mode of Production versus Mode of Information, Polity Press.
- Preciado P.B. 2015. Restif de la Bretonne’s State Brothel: Sperm, Sovereignty, and Debt in the Eighteenth-Century Utopian Construction of Europe, „documenta”, 14 #1, s. 44–59.
- Rancière J. 2007. Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka, tłum. M. Kropiwnicki, J. Sowa, ha!art.
- Sennet R. 2010. Kultura nowego kapitalizmu, tłum. G. Brzozowski, K. Osłowski, Warszawa.
- Staniszkis J. 2005. Postkomunizm. Próba opisu, słowo/obraz terytoria.
- Świrek K. 2018. Teorie ideologii na przecięciu marksizmu i psychoanalizy, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Tittenbrun J. 1999. Własność i interesy. Prywatyzacja w Polsce w ujęciu socjologii gospodarki, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 3,4, s. 233–248.
- św. Tomasz z Akwinu. 1970. Suma Teologiczna, t. XVIII, Sprawiedliwość, tłum. o. F.W. Bednarski, „Veritas”.
- Topolski J. 1970. Założenia metodologiczne „Kapitału” Marksa, [w:] Założenia metodologiczne „Kapitału” Marksa, oprac. zbiorowe, Książka i Wiedza.
- Traverso E. 2016. Fire and Blood. The European Civil War 1914–1945, Verso.
- Weber M. 2011. „Obiektywność” poznania społeczno-naukowego i społeczno-politycznego, [w:] tegoż, Racjonalność, władza, odczarowanie, wyb. i tłum. M. Holona, Wydawnictwo Poznańskie.
- Zinn H. 1994. A People’s History of the United States, Longman.
- Zybertowicz A. 2005. Antyrozwojowe grupy interesów: zarys analizy, [w:] Kręgi integracji i rodzaje tożsamości. Polska, Europa, świat, red. W. Wesołowski, J. Włodarek, Scholar.
- Žižek S. 2008. W obronie przegranych spraw, tłum. J. Kutyła, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Downloads
Download data is not yet available.
