Artykuły
Nr 1(10) (2016): Wędrujące pojęcia
„Bezdroża kapitalizmu”: Ludwik Landau i jego statystyczna wizja globalnych nierówności
Abstrakt
Artykuł traktuje o kluczowej postaci polskiej międzywojennej statystyki i ekonomii – Ludwiku Landau (1902–1944) – i jego roli w definiowaniu Europy Wschodniej jako jednego z obszarów gospodarki światowej w pierwszej połowie XX wieku. Główna praca statystyczna tego badacza pt. Gospodarka światowa (1939), analizująca m.in. newralgiczne i pośrednie miejsce Polski na gospodarczej mapie ówczesnego kapitalizmu, stanowiła jedną z pierwszych prób stworzenia opisu tego, co dziś nazywamy globalnymi nierównościami. Ten sposób wyobraźni społeczno-ekonomicznej, pionierski w latach 30., stał się oczywistym elementem oglądu świata po II wojnie światowej, a zwłaszcza w okresie dekolonizacji. Artykuł śledzi intelektualne korzenie dzieła Landaua, które sięgają XIX wieku: środkowo- i wschodnioeuropejski marksizm oraz międzynarodową statystykę porównawczą lat 20. i 30. XX wieku.
Bibliografia
- Alter W. 1937. Antysemityzm gospodarczy w świetle cyfr, Wydawnictwo „Myśli Socjalistycznej”.
- Amrith S., Clavin P. 2013. Feeding the World: Connecting Europe and Asia, 1930–1945, „Past and Present”, Supplement 8, s. 29–50.
- Bashford A. 2014. Global Population. History, Geopolitics, and Life on Earth, Columbia University Press.
- Boeke J.H. 1953. Economics and Economic Policy of Dual Societies, as Exemplified by Indonesia, International Secretariat of the Institute of Pacific Relations.
- Bucharin N. 1918. Mirowoje chozjajstwo i imperializm, Priboj. [Tłum. pol.: Imperjalizm a gospodarka światowa, tłum. J. Kamieński, Bibljioteka Wiedzy Współczesnej, 1934.]
- Clark C. 1940. The Conditions of Economic Progress, MacMillan and Co.
- Clavin P. 2013. Securing the World Economy: The Reinvention of the League of Nations, 1920–1946, Oxford University Press.
- Delaisi F. 1929. Les deux Europes, Payot.
- Desrosières A. 1998. The Politics of Large Numbers. A History of Statistical Reasoning, tłum. C. Naish, Harvard University Press.
- Esch M. 1998. Gesunde Verhältnisse. Deutsche und polnische Bevölkerungspolitik in Ostmitteleuropa 1939–1950, Herder-Institut Verlag.
- Foucault M. 2005. Słowa i rzeczy: archeologia nauk humanistycznych, przeł. Tadeusz Komendant, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
- Friszke A. 1989. O kształt niepodległej, Biblioteka „Więzi”.
- Grzybek D. 2012. Polityczne konsekwencje idei ekonomicznych w myśli polskiej 1869–1939, Księgarnia Akademicka.
- Hilferding R. 1910. Das Finanzkapital: eine Studie über die jüngste Entwicklung des Kapitalismus, Brand. [Tłum. pol.: Kapitał finansowy: studium o najnowszym rozwoju kapitalizmu, tłum. J. Garewicz, E. Rose, Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1958.]
- Kalecki M. 1939. Gospodarka światowa. Produkcja i dochód w liczbach by Ludwik Landau, „The Economic Journal”, t. 49, nr 195, s. 513–515.
- Koselleck R. 2001. Semantyka historyczna, wybór i oprac. H. Orłowski, tłum. W. Kunicki, Wydawnictwo Poznańskie.
- Kowalik T. 2012 [1971]. Róża Luksemburg. Teoria akumulacji i imperializmu, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
- Krzywicki L. 1939. Przedmowa, [w:] L. Landau, Gospodarka światowa. Produkcja i dochód społeczny w cyfrach, Instytut Gospodarstwa Społecznego, s. V–VII.
- Kula W. 1962. Przedmowa, [w:] L. Landau, Kronika lat wojny i okupacji, t. 1: Wrzesień 1939–listopad 1940, oprac. Z. Landau i J. Tomaszewski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. V–XII.
- Landau L. 1939a. Gospodarka światowa. Produkcja i dochód społeczny w liczbach, Instytut Gospodarstwa Społecznego.
- Landau L. [Wacław Lipski]. 1939b. Kapitalizm, Towarzystwo Oświaty Ludowej.
- Landau L. 1939c. Seasonal emigration from Poland to Germany and Latvia, „International Labour Review”, nr 40, s. 195–208.
- Landau L. 1957 [1939]. Gospodarka światowa. Produkcja i dochód społeczny w liczbach, [w:] tegoż, Wybór pism, red. T. Szturm de Sztrem, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 353–426.
- Landau L., Kalecki M. 1935. Dochód społeczny w r. 1933 i podstawy badań periodycznych nad zmianami dochodu, Instytut Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen.
- Landau L., Strzelecki E., Pański J. 1939. Bezrobocie wśród chłopów, Instytut Gospodarstwa Społecznego.
- Lange O., Malinowski W. 1931. Socjalizm. Zarys bibljograficzny i metodologiczny. Praca zbiorowa, Tow. Uniwersytetu Robotniczego (TUR), Oddział im. Adama Mickiewicza.
- Lenin W.I. 1920. Imperialismus als jüngste Etappe des Kapitalismus, Verlag der Kommunistischen Internationale. [Tłum. pol.: Imperjalizm jako najnowszy etap w rozwoju kapitalizmu: szkic popularny, Stowarzyszenie Spółdzielcze „Książka”, 1919. Wyd. oryg.: 1917.]
- Love J. 1997. Crafting the Third World. Theorizing Underdevelopment in Romania and Brazil, Stanford University Press.
- Luksemburg R. 1957. Rozwój przemysłu w Polsce, tłum. J. Chlebowczyk, Książka i Wiedza. [Wyd. oryg.: Rosa Luxemburg, Die industrielle Entwicklung Polens, Duncker & Humblot, 1898.]
- Luksemburg R. 2011. Akumulacja kapitału. Przyczynek do ekonomicznego wyjaśnienia imperializmu, tłum. J. Maliniak, Z. Kluza-Wołosiewicz, J. Nowacki, Instytut Wydawniczy „Książka i Prasa”. [Wyd. oryg.: Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals. Ein Beitrag zur ökonomischen Erklärung des Imperialismus, Buchhandlung Vorwärts Paul Singer, 1913.]
- Ormicki W. 1937. Problem emigracyjny i surowcowy w Polsce, MSZ.
- Riedel M. 1990. Struktur, System, [w:] Geschichtliche Grundbegriffe. Historisches Lexikon zur politisch-sozialen Sprache in Deutschland, red. O. Brunner, W. Conze, R. Kosseleck, tom VI, Klett-Cotta, s. 285–322.
- Rosenstein-Rodan P. 1944. The International Development of Economically Backward Areas, „International Affairs”, t. 20, nr 2, s. 157–165.
- Ribi Forclaz A. 2011. A New Target for International Social Reform. The International Labour Organization and Working and Living Conditions in Agriculture in the Inter-War Years, „Contemporary European History”, nr 20, s. 307–329,
- Speich Chassé D. 2011. The Use of Global Abstractions. National Income Accounting in the Period of Imperial Decline, „Journal of Global History”, t. 6, s. 7–28.
- Speich Chassé D. 2013. Die Erfindung des Bruttosozialprodukts. Globale Ungleichheit in der Wissenschaft in der Wissensgeschichte der Ökonomie, Vandenhoeck & Ruprecht.
- Szturm de Sztrem E. 1939. Przedmowa, „Mały Rocznik Statystyczny”, R. 10, s. V–VI.
- Toporowski J. 2013, Michał Kalecki: an Intellectual Biography, t. 1: Rendezvous in Cambridge 1899–1939, Palgrave Macmillan.
- Warriner D. 1953. Some Controversial Issues in the History of Agrarian Europe, „The Slavonic and East European Review”, t. 32, nr 78, s. 168–186.
- „Mały Rocznik Statystyczny”. 1930–1939, R. 1–10.
Downloads
Download data is not yet available.