W krainie Ulro. Religijne wyobrażenia o kosmosie i człowieku wobec naukowego obrazu świata

Jonathan Scovil

doi:10.51196/srz.18.7

Articles

No. 1(18) (2020): Heresy

In the Land of Ulro: The Religious Vision of the Cosmos and the Human Being versus the Scientific Image of the World

Jonathan Scovil^▸^▾

PDF (Język Polski)

DOI: https://doi.org/10.51196/srz.18.7
Submitted: June 8, 2021
Published: 2020-04-01

Abstract

This article discusses the influence of popularised findings of the natural sciences on Western images of the cosmos and the human being, which before the modern scientific revolution were shaped mostly by the Christian religion. The author first analyses the notion of a “scientific worldview” in Czesław Miłosz’s The Land of Ulro, which describes a common way of perceiving reality that is based on a profound trust in the explanatory capacity of science and is linked to the Weberian notion of the “disenchantment of the world.” The author then presents a historical outline of the growing distance between the vision of reality shaped by Christian religion and the truths of the modern natural sciences; he describes the most fundamental changes in the vision of the cosmos caused by this separation. Finally, he discusses the influence of these changes on the human being’s image of himself, referring, inter alia, to the work of Samuel Beckett and William Blake.

References

Arendt H. 2010. Kondycja ludzka, tłum. A. Łagodzka, Wydawnictwo Aletheia.
Arendt H. 2011. Podbój kosmosu a ranga człowieka, [w:] tejże, Między czasem minionym a przyszłym, tłum. M. Godyń, W. Madej, Wydawnictwo Aletheia, s. 317–335.
Arystoteles. 1968. Fizyka, tłum. K. Leśniak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Comte A. 2006. Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej, tłum. W. Wojciechowska, [w:] Klasyczne teorie socjologiczne. Wybór tekstów, red. P. Śpiewak, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 3–27.
Durkheim É. 2011. Samobójstwo. Studium z socjologii, tłum. K. Wakar, Oficyna Naukowa.
Eliade M. 2008. Sacrum a profanum. O istocie sfery religijnej, tłum. B. Baran, Wydawnictwo Aletheia.
Hawking S. 1990. Krótka historia czasu. Od wielkiego wybuchu do czarnych dziur, tłum. P. Amsterdamski, Wydawnictwo ALFA.
Heller M., Krajewski S. 2014. Czy fizyka i matematyka to nauki humanistyczne?, Copernicus Center Press.
Husserl E. 1993. Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia, tłum. J. Sidorek, Wydawnictwo Aletheia.
Kołakowski L. 1966. Filozofia pozytywistyczna (od Hume’a do Koła Wiedeńskiego), Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kołakowski L. 1988. Jeśli Boga nie ma. O Bogu, diable, grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii, Wydawnictwo Znak.
Kołakowski L. 2014. Jezus ośmieszony. Esej apologetyczny i sceptyczny, tłum. D. Zańko, Wydawnictwo Znak.
Miłosz Cz. 1982. Ziemia Ulro, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. 1990. Wydawnictwo Pallottinum.
Rossi P. 1984. The Dark Abyss of Time, tłum. L. Cochrane, University of Chicago Press.
Rousseau J.J. 1956. Rozprawa o podstawach i pochodzeniu nierówności między ludźmi, [w:] tegoż, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, tłum. H. Elzenberg, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 127–276.
Schrödinger E. 1952. Science and Humanism. Physics in Our Time, Cambridge University Press.
Strauss L. 2006. Reason and Revelation, [w:] Leo Strauss and the Theologico-Political Problem, red. H. Meier, Cambridge University Press, s. 141–180.
Tatarkiewicz W. 2003. Historia filozofii. Filozofia starożytna i średniowieczna, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Taylor Ch. 2007. A Secular Age, The Belknap Press of Harvard University Press.
Watson J.B. 1990. Behawioryzm oraz Psychologia, jak widzi ją behawiorysta, tłum. E. Klimas-Kuchtowa, J. Siuta, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Weeber M. 1998. Nauka jako zawód i powołanie, tłum. P. Dybel, [w:] tegoż, Polityka jako zawód i powołanie, Wydawnictwo Znak, s. 111–140.
Weber M. 2006. Obiektywność poznania w naukach społecznych, tłum. M. Skwieciński, [w:] Klasyczne teorie socjologiczne. Wybór tekstów, red. P. Śpiewak, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 124–164.
Weber M. 2011. Racjonalność, władza, odczarowanie, tłum. M. Holona, Wydawnictwo Poznańskie

Downloads

Download data is not yet available.

Similar Articles

Mikołaj Golubiewski, Imperial Disco. Czesław Miłosz and the Future of Culture , Stan Rzeczy: No. 1(14) (2018): The Future in the Social Sciences
Jacek Migasiński, Marek Pokropski, Husserl and the Philosophy of Radical Beginnings , Stan Rzeczy: No. 1(16) (2019): Total Intellectuals
Łukasz Remisiewicz, The Change in William I. Thomas’s View of Biology , Stan Rzeczy: No. 2(15) (2018): “The Polish Peasant” from the Perspective of a Century
Michał Roch Kaczmarczyk, The Concept of Values in Florian Znaniecki’s Early Work , Stan Rzeczy: No. 2(15) (2018): “The Polish Peasant” from the Perspective of a Century
Miłosz Puczydłowski, From How Many Angles Can Religion Be Viewed? A Few Remarks on Mateusz Pencuła's “Ateistyczna apologetyka religii we współczesnej filozofii polskiej” , Stan Rzeczy: No. 1(18) (2020): Heresy
Karl Polanyi , Samoregulujący się rynek i fikcyjne towary: praca, ziemia i pieniądz , Stan Rzeczy: No. 1(1) (2011): Demons in the Social Sciences
Waldemar Rapior, To Invest and to Form: Artistic Tools in a Sociological Research , Stan Rzeczy: No. 1(4) (2013): The State of Art
Michał Warchala, Postsecular Constellations in Modernity. On the Historical Links Between Religion and Social Sciences , Stan Rzeczy: No. 2(5) (2013): Post-Secularisms
Katarzyna Kremplewska, Rationalism Postponed: American Postsecular Anticipations in the Thought of George Santayana , Stan Rzeczy: No. 2(5) (2013): Post-Secularisms
Michał Kowalski, What Is the Meaning of a Tree as a “Monument of Nature”? , Stan Rzeczy: No. 2(19) (2020): Monuments

You may also start an advanced similarity search for this article.

[1] Arendt H. 2010. Kondycja ludzka, tłum. A. Łagodzka, Wydawnictwo Aletheia.

[2] Arendt H. 2011. Podbój kosmosu a ranga człowieka, [w:] tejże, Między czasem minionym a przyszłym, tłum. M. Godyń, W. Madej, Wydawnictwo Aletheia, s. 317–335.

[3] Arystoteles. 1968. Fizyka, tłum. K. Leśniak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

[4] Comte A. 2006. Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej, tłum. W. Wojciechowska, [w:] Klasyczne teorie socjologiczne. Wybór tekstów, red. P. Śpiewak, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 3–27.

[5] Durkheim É. 2011. Samobójstwo. Studium z socjologii, tłum. K. Wakar, Oficyna Naukowa.

[6] Eliade M. 2008. Sacrum a profanum. O istocie sfery religijnej, tłum. B. Baran, Wydawnictwo Aletheia.

[7] Hawking S. 1990. Krótka historia czasu. Od wielkiego wybuchu do czarnych dziur, tłum. P. Amsterdamski, Wydawnictwo ALFA.

[8] Heller M., Krajewski S. 2014. Czy fizyka i matematyka to nauki humanistyczne?, Copernicus Center Press.

[9] Husserl E. 1993. Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia, tłum. J. Sidorek, Wydawnictwo Aletheia.

[10] Kołakowski L. 1966. Filozofia pozytywistyczna (od Hume’a do Koła Wiedeńskiego), Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

[11] Kołakowski L. 1988. Jeśli Boga nie ma. O Bogu, diable, grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii, Wydawnictwo Znak.

[12] Kołakowski L. 2014. Jezus ośmieszony. Esej apologetyczny i sceptyczny, tłum. D. Zańko, Wydawnictwo Znak.

[13] Miłosz Cz. 1982. Ziemia Ulro, Państwowy Instytut Wydawniczy.

[14] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. 1990. Wydawnictwo Pallottinum.

[15] Rossi P. 1984. The Dark Abyss of Time, tłum. L. Cochrane, University of Chicago Press.

[16] Rousseau J.J. 1956. Rozprawa o podstawach i pochodzeniu nierówności między ludźmi, [w:] tegoż, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, tłum. H. Elzenberg, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 127–276.

[17] Schrödinger E. 1952. Science and Humanism. Physics in Our Time, Cambridge University Press.

[18] Strauss L. 2006. Reason and Revelation, [w:] Leo Strauss and the Theologico-Political Problem, red. H. Meier, Cambridge University Press, s. 141–180.

[19] Tatarkiewicz W. 2003. Historia filozofii. Filozofia starożytna i średniowieczna, Wydawnictwo Naukowe PWN.

[20] Taylor Ch. 2007. A Secular Age, The Belknap Press of Harvard University Press.

[21] Watson J.B. 1990. Behawioryzm oraz Psychologia, jak widzi ją behawiorysta, tłum. E. Klimas-Kuchtowa, J. Siuta, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

[22] Weeber M. 1998. Nauka jako zawód i powołanie, tłum. P. Dybel, [w:] tegoż, Polityka jako zawód i powołanie, Wydawnictwo Znak, s. 111–140.

[23] Weber M. 2006. Obiektywność poznania w naukach społecznych, tłum. M. Skwieciński, [w:] Klasyczne teorie socjologiczne. Wybór tekstów, red. P. Śpiewak, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 124–164.

[24] Weber M. 2011. Racjonalność, władza, odczarowanie, tłum. M. Holona, Wydawnictwo Poznańskie