Roman Chymkowski – pracownik Instytutu Kultury Polskiej UW oraz Biblioteki Narodowej. Zajmuje się współczesnymi teoriami kultury i badaniami czytelnictwa, ostatnio opublikował monografię Nietożsamości. Tillion, Fanon, Bourdieu, Derrida i dylematy dekolonizacji, Warszawa 2019.
Przedmiotem analizy są publikacje i wystąpienia Ala Gore’a, byłego wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych, laureata Pokojowej Nagrody Nobla. W omówionych w artykule tekstach i przemowach Gore konsekwentnie ostrzega przed nieuniknioną katastrofą ekologiczną, spowodowaną rabunkową gospodarką, która nie liczy się z konsekwencjami środowiskowymi. Szczególne poważne zagrożenie dla życia na Ziemi stanowi globalne ocieplenie, którego przyczyną jest wykorzystywanie paliw kopalnych jako podstawowego źródła energii nowoczesnej gospodarki. Gore uważa, że kryzysowi ekologicznemu towarzyszy kryzys duchowy, a oba te kryzysy mają źródła w filozofii oświecenia odpowiedzialnej za wyobcowanie cywilizacji z jej przyrodniczego otoczenia (Löwith, Taubes). Głoszona przez Gore’a ekologiczna apokalipsa jest manifestem koniecznej rewolucji ekonomicznej, politycznej i moralnej. Walka ze skutkami globalnego ocieplenia zakłada jednak fundamentalne zmiany w życiu wszystkich ludzi, a także odnowę moralną opierającą się na reinterpretowanych tradycjach religijnych, zwłaszcza chrześcijańskich. Z tego punktu widzenia manifest Gore’a może być opisany w kategoriach polityki wiary (Oakeshott).
Bibliografia
Agamben G. 2009. Czas, który zostaje. Komentarz do Listu do Rzymian, tłum. S. Królak, Sic!
Augé M. 2013. L’anthropologie et le monde global, Armand Colin.
Barkun M. 1983. Divided Apocalypse: Thinking About the End in Contemporary America, „Soundings: An Interdisciplinary Journal” 66, nr 3, s. 257–280.
Bińczyk E. 2013. Ocalić Gaję i zbawić zbiorowość. Ekoteologiczne sugestie Brunona Latoura, „Stan Rzeczy” nr 2 (5), s. 137–149.
Collomb J.D. 2014. Climat et guerre culturelle, „Revue française d’études américaines” 140, s. 94–106.
Derrida J. 2018. O apokalipsie, tłum. I. Boruszkowska, K. Wojtasik, posł. I. Boruszkowska, Wydawnictwo Eperons-Ostrogi.
Gore A. 1996. Ziemia na krawędzi. Człowiek a ekologia, tłum. G. Dzierdziuk-Kraśniewska, Ethos.
Gore A. 2007. Niewygodna prawda. Apel o ratowanie naszej planety przed katastrofalnymi skutkami globalnego ocielenia, tłum. J. Golik-Skitał, A. Malinowska, Wydawnictwo Sonia Draga.
Gore A. 2009. [Przemówienie wygłoszone w czasie uroczystości wręczenia mu dyplomu doktora honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu], tłum. A.M. Baziór, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 1, s. 5–8.
Gore A. 2010. Nasz wybór. Plan przezwyciężenia kryzysu klimatycznego, tłum. J. Golik-Skital, Wydawnictwo Sonia Draga.
Gore A. 2018. Prawda nadal niewygodna. Dlaczego i jak musimy się zmienić, tłum. P. Cichawa, Wydawnictwo Sonia Draga.
Handley G.B. 2011. Faith and the Ethics of Climate Change, „Dialogue: A Journal of Mormon Thought” 44, nr 2, s. 6-35.
Jonak Ł. 2018. W obliczu Gai, w obliczu wojny, „Przegląd Humanistyczny”, nr 1, s. 205–212.
Jonas H. 1996. Zasada odpowiedzialności: etyka dla cywilizacji technologicznej, tłum. M. Klimowicz, Platan.
Klein N. 2020. To zmienia wszystko: kapitalizm kontra klimat, tłum. H. Jankowska, K. Makaruk, Muza.
Kołakowski L. 1984. Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Aneks.
Krąpiec M.A. 1994. Idea „postępu” w krzywym zwierciadle ekologii, „Człowiek w Kulturze”, nr 2, s. 17–29.
Löwith K. 2010. Natura, historia, egzystencjalizm, tłum. A. Górnisiewicz, „Kronos”, nr 2, s. 139–148.
Marshall P.D., D’Cruz G., McDonald S. 2018. “Un geste suffit”? Unpacking the Inconvenient Truths about Al Gore’s Celebrity Actvism, „Persona Studies”, nr 2, s. 66–82.
Marzec A. 2021. Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata, Wydawnictwo Naukowe PWN.
McCammack B. 2007. Hot Damned America: Evangelicalism and the Climate Change Policy Debate, „American Quaterly” 59, nr 3, s. 645–668.
Nortcott M.S. 2013. A Political Theology of Climate Change, Eerdmans.
Oakeshott M. 2019. Polityka wiary i polityka sceptycyzmu, tłum. M. Szczubiałka, Fundacja Aletheia.
Olkowska B. 1997. Patrzenie na Ziemię oznacza patrzenie na nas samych, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”, nr 3, s. 267–271.
Rojek Ch. 2012. Fame Attack. The Inflation of Celebrity and its Consequences, Bloomsbury.
Taubes J. 2016. Zachodnia eschatologia, tłum. A. Serafin, posł. P. Nowak, Biblioteka Kwartalnika Kronos.
White L. 1967. The Historical Roots of Our Ecologic Crisis, „Science” 155, nr 3767, s. 1203–1207.
Wiśniewski J. 2007. Prorok czy polityk?, „Tygodnik Powszechny”, nr 42, s. 7.
CBS Mornings. 13.01.2022. Fifteen Years after “An Inconvenient Truth” Documentary, Al Gore Speaks about Climate Change. https://www.youtube.com/watch?v=asxnB7ogCII; dostęp: 30.10.2022.
Cohen B., Shen J., reż. 2017. Niewygodna prawda 2 (An Inconvenient Sequel: Truth to Power), Participant Media.
Guggenheim D., reż. 2007 (2006). Niewygodna prawda (An Inconvenient
Truth), Paramount Pictures–United International Pictures.
