Artykuły
Nr 1(20) (2021): Drapieżne tożsamości
Podręczne mniejszości, skryte kolaborantki, prawdziwi Polacy
- Marta Rawłuszko
Abstrakt
Wykorzystując tropy zaproponowane w Strachu przed mniejszościami Arjuna Appaduraia, autorka podejmuje w artykule refleksję nad współczesną przemocą polityczną wobec kobiet oraz osób nieheteronormatywnych w Polsce. Jej głównym celem jest próba pokazania, że sprzeciw wobec „ideologii gender i LGBT” nie może zostać wyjaśniony jedynie jako mechanizm redukcji niepewności w warunkach neoliberalnego kapitalizmu. W politycznym sporze o „gender” ważną stawką jest odzyskanie poczucia bezpieczeństwa w ramach czytelnej wspólnoty narodowej, która może nabrać wyraźnych granic dzięki osadzeniu mniejszości seksualnych i feministek jako nowych obcych, nie-Polaków czy zdrajców. Badaczka rekonstruuje w tekście ten argument i uzupełnia go poprzez przedstawienie alternatywnych wyjaśnień, które kładą nacisk na uwzględnienie uwarunkowań geopolitycznych oraz ujęcie samego porządku płci jako kluczowej zmiennej.
Bibliografia
- Appadurai A. 2009. Strach przed mniejszościami. Esej o geografii gniewu, tłum. M. Bucholc, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Applebaum A. 2020. Zmierzch demokracji. Zwodniczy powiew autorytaryzmu, tłum. P. Tarczyński, Wydawnictwo Agora.
- Bauman Z. 2007. Społeczeństwo w stanie oblężenia, tłum. J. Margalski, Wydawnictwo Sic!
- Beauvoir de S. 2003. Druga płeć, tłum. G. Mycielska, M. Leśniewska, Jacek Santorski & Co.
- Beck U. 2004. Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Bourdieu P. 2004. Męska dominacja, tłum. L. Kopciewicz, Oficyna Naukowa.
- Brown W. 2019. In the Ruins of Neoliberalism: The Rise of Antidemocratic Politics in the West, Columbia University Press.
- Bucholc M. 2020. Fencing Off the Difference: On “LGBT-Free Zones” in Poland, Verblog. https://verfassungsblog.de/fencing-off-the-difference/; dostęp: 18.06.2021.
- Butler J. 2008. Uwikłani w płeć, tłum. K. Krasucka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
- CBOS. 1994. Społeczna akceptacja homoseksualizmu. Komunikat z badań, nr BS/143/128/94.
- CBOS. 2013. Równouprawnienie płci? Komunikat z badań, nr BS/31/2013.
- CBOS. 2019. Stosunek Polaków do związków homoseksualnych. Komunikat z badań, nr 90/2019.
- CBOS. 2020. Modele życia małżeńskiego Polaków. Komunikat z badań, nr 157/2020.
- Connell R.W. 1987. Gender and Power: Society, the Person and Sexual Politics, Stanford University Press.
- Connell R.W. 2013. Socjologia płci. Płeć w ujęciu globalnym, tłum. O. Siara, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Corredor E. 2019. Unpacking “Gender Ideology” and the Global Right’s Antigender Countermovement, „Signs: Journal of Women in Culture and Society” 44, nr 3, s. 613–638.
- Dębińska M. 2020. Transpłciowość w Polsce. Wytwarzanie kategorii, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
- Duda M. 2016. Dogmat płci. Polska wojna z gender, Wydawnictwo Naukowe Katedra.
- Ferree M.M. 2020. The Crisis of Masculinity for Gendered Democracies: Before, During, and After Trump, „Sociological Forum” 35, nr S1, s. 898–917.
- Fraser N. 2019. The Old is Dying and the New Cannot Be Born: From Progressive Neoliberalism to Trump and Beyond, Verso.
- Fuszara M. 2002. Kobiety w Polsce na przełomie wieków. Nowy kontrakt płci?, Instytut Spraw Publicznych.
- Fuszara M., Grabowska M., Mizielińska J., Regulska J. 2009. Współpraca czy konflikt? Państwo, Unia i kobiety, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
- Golec de Zavala A. 2020. Na ulicach właśnie w przyśpieszonym tempie wychowało się liberalne młode pokolenie, Wysokieobcasy.pl. https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,163229,26493223,agnieszka-golec-de-zavala-pis-zaproponowalo-wylaczajaca-definicje.html?disableRedirects=true; dostęp: 18.06.2021.
- Golec de Zavala A. 2021a. Gender – Polska – zaraza (Jak pandemia zmienia nasz narcyzm grupowy), wykład wirtualny Concilium Civitas, 9.03.2021. https://www.facebook.com/conciliumcivitas/videos/481194636383269; dostęp: 18.06.2021.
- Golec de Zavala A. 2021b. Narcyzm narodowy i patriarchat, Collective Narcissism. https://collectivenarcissism.com/blog/narcyzm-narodowy-i-patriarchat; dostęp: 18.06.2021.
- Górska P. 2020. Efekt „tęczowej zarazy”? Postawy Polaków wobec osób LGBT w latach 2018–2019, Centrum Badań nad Uprzedzeniami. http://cbu.psychologia.pl/wp-content/uploads/sites/410/2021/02/LGBT_2018_2019_final.pdf; dostęp: 3.09.2021.
- Grabowska M. 2015. Cultural War or Business as Usual? Recent Instances and the Historic Origins of the Backlash Against Women’s Rights and Sexual Rights in Poland, [w:] Anti-Gender Movements on the Rise? Strategising for Gender Equality in Central and Eastern Europe, Heinrich Böll Stiftung, s. 43–53.
- Graff A. 2008. Rykoszetem. Rzecz o płci, seksualności i narodzie, Wydawnictwo W.A.B.
- Gregor A., Grzebalska W. 2016. Thoughts on the Contested Relationship between Neoliberalism and Feminism, [w:] Solidarity in Struggle: Feminist Perspectives on Neoliberalism in East-Central Europe, red. E. Kováts, Friedrich-Ebert-Stiftung, s. 11–20.
- Grzebalska W., Pető A. 2017. The Gendered Modus Operanti of the Illiberal Transformation in Hungary and Poland, „Women’s Studies International Forum” 68, s. 164–172.
- Grzebalska W., Kováts E., Pető A. 2017. Gender as Symbolic Glue: How ‘Gender’ Became an Umbrella Term for the Rejection of the (Neo)Liberal Order. http://politicalcritique.org/long-read/2017/gender-as-symbolic-glue-how-gender-became-an-umbrella-term-for-the-rejection-of-the-neoliberalorder/; dostęp: 18.06.2021.
- Hall D. 2016. W poszukiwaniu miejsca. Chrześcijanie LGBT w Polsce, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
- Hemmings C. 2021. Unnatural Feelings: The Affective Life of ‘Anti-Gender’ Mobilizations. https://www.radicalphilosophy.com/commentary/unnaturalfeelings; dostęp: 18.06.2021.
- Jacyno M. 2007. Kultura indywidualizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Kajta J. 2020. Młodzi radykalni? O tożsamości polskiego ruchu nacjonalistycznego i jego uczestników, Zakład Wydawniczy „Nomos”.
- Keane J. 2020. The New Despotism, Harvard University Press.
- Kochanowski J. 2004. Fantazmat zróżnicowany. Socjologiczne studium przemian tożsamości gejów, Universitas.
- Koralewska I., Zielińska K. 2021. ‘Defending the Unborn’, ‘Protecting Women’ and ‘Preserving Culture and Nation’: Anti-Abortion Discourse in the Polish Right-Wing Press, „Culture, Health & Sexuality”. doi: 10.1080/13691058.2021.1878559.
- Korolczuk E., Graff A. 2018. Gender as “Ebola from Brussels”: The Anticolonial Frame and the Rise of Illiberal Populism, „Signs: Journal of Women in Culture and Society” 43, nr 4, s. 798–821.
- Kováts E. 2021. Anti-Gender Politics in East-Central Europe: Right-Wing Defiance to West-Eurocentrism, „Gender” 1, s. 76–90.
- Kováts E., Põim M., red. 2015. Gender as Symbolic Glue: The Position and Role of Conservative and Far Right Parties in the Anti-gender Mobilizations in Europe. https://library.fes.de/pdf-files/bueros/budapest/11382.pdf; dostęp: 18.06.2021.
- Kowalik T. 2009. www.PolskaTransformacja.pl, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA.
- Krastev I., Holmes S. 2020. Światło, które zgasło. Jak Zachód zawiódł swoich wyznawców, tłum. A. Paszkowska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
- Kwiatkowska A., Cześnik M., Żerkowska-Balas M., Stanley B. 2016. Ideologiczna treść wymiaru lewica–prawica w Polsce w latach 1997–2015, „Studia Socjologiczne” 4 (223), s. 97–129.
- Kuhar R., Paternotte D., red. 2017. Anti-Gender Campaigns in Europe: Mobilizing Against Equality, Rowman & Littlefield International.
- Kulpa R. 2014. Western Leveraged Pedagogy of Central and Eastern Europe: Discourses of Homophobia, Tolerance, and Nationhood, „Gender, Place & Culture” 21, nr 4, s. 431–448.
- Kulpa R. 2020. Antisemitism and Homophobia in Polish Liberal Discourses: The Cultural Logic of Comparison and a Proposal for Intersectionality, [w:] Public Discourses About Homosexuality and Religion in Europe and Beyond, red. M. Derks, M. van den Berg, Palgrave Macmillan, s. 147–169.
- Lasch Ch. 2019. Kultura narcyzmu. Amerykańskie życie w czasach malejących oczekiwań, tłum. G. Ptaszek, A. Skrzypek, Wydawnictwo Akademickie SEDNO.
- Levitsky S., Ziblatt D. 2021. Tak umierają demokracje, tłum. O. Łabendowicz, Fundacja Liberté!
- Leyk A., Wawrzyniak J. 2020. Cięcia. Mówiona historia transformacji, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
- Majka-Rostek D. 2008. Związki homoseksualne. Studium socjologiczne, Centrum Doradztwa i Informacji Difin.
- Marody M. 2015. Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
- Mead M. 1982. Płeć i charakter, tłum. T. Hołówka, [w:] Nikt nie rodzi się kobietą, red. T. Hołówka, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, s. 23–36.
- Mizielińska J. 2006. Płeć, ciało, seksualność. Od feminizmu do teorii queer, Universitas.
- Mizielińska J., Struzik J., Król A. 2017. Różnym głosem. Rodziny z wyboru w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Mounk Y. 2019. The People vs. Democracy: Why Our Freedom is in Danger and How to Save It, Harvard University Press.
- Ostolski A. 2005. Żydzi, geje i wojna cywilizacji, Wp.pl. https://wiadomosci.wp.pl/zydzi-geje-i-wojna-cywilizacji-6036370438455937a; dostęp: 18.06.2021.
- Pankowski R. 2010. The Populist Radical Right in Poland. The Patriots, Routledge.
- Pateman C. 1988. The Sexual Contract, Stanford University Press.
- Płatek D. 2020. Przemoc skrajnej prawicy w Polsce. Analiza strategicznego pola ruchu społecznego, „Studia Socjologiczne” 4 (239), s. 123–154.
- Płatek D., Płucienniczak P. 2017. „Śmierć wrogom ojczyzny!”. Przemoc zbiorowa w repertuarze działań skrajnej prawicy w Polsce, 1990–2013, „Studia Socjologiczne” 2 (225), s. 73–107.
- Przeworski. A. 2019. Crises of Democracy, Cambridge University Press.
- Rawłuszko M. 2020. Feministki we współpracy z państwem. Studium przypadku, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
- Rawłuszko M. 2021. And if the Opponents of Gender Ideology Are Right? Gender Politics, Europeanization, and the Democratic Deficit, „Politics & Gender” 17, nr 2, s. 301–323.
- Seidman S. 2012. Społeczne tworzenie seksualności, tłum. P. Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Sikorska M. 2012. Życie rodzinne, [w:] Współczesne społeczeństwo polskie, red. A. Giza, M. Sikorska, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 185–228.
- Struzik J. 2019. Solidarność queerowa. Mobilizacja, ramy i działania ruchów queerowych w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Struzik J. 2021. Posłowie. Gęste czasy paranoi, [w:] G. Hocquenghem, Pragnienie homoseksualne, Eperons Ostrogi, s. 216–240.
- Szahaj A. 2014. Kapitalizm drobnego druku, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
- Szahaj A. 2019. Kapitalizm wyczerpania?, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
- Szelewa D. 2021. Populism, Religion, and Catholic Civil Society in Poland: The Case of Primary Education, „Social Policy & Society” 20, nr 2, s. 310–325.
- Szwed A. 2005. Ta druga. Obraz kobiety w nauczaniu Kościoła rzymskokatolickiego i w świadomości księży, Zakład Wydawniczy „Nomos”.
- Szwed A., Zielińska K. 2016. A War on Gender? The Roman Catholic Church’s Discourse on Gender in Poland, [w:] Religion, Politics, and Values in Poland: Continuity and Change Since 1989, red. S. Ramet, I. Borowik, Palgrave Macmillan, s. 113–136.
- Titkow A., Budrowska B., Duch D. 2004. O konflikcie płci, [w:] Niepokoje polskie, red. H. Domański, A. Ostrowska, A. Rychard, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, s. 75–120.
- Verloo M., red. 2018. Varieties of Opposition to Gender Equality in Europe, Routledge.
- Warat M. 2016. For the Sake of Family and Religion: Nationalist-Religious Discourse on the Convention on Preventing and Combating Violence against Women and Domestic Violence, „Studia Humanistyczne AGH” 15, nr 3, s. 105–121.
- www1: https://www.tvp.info/45341638/sosnierz-o-zdjeciu-na-ktorymhajluje-to-tylko-podniesienie-reki-pod-jakims-katem; dostęp: 18.06.2021.
- www2: https://twitter.com/jbrudzinski/status/1271167309269413892; dostęp: 18.06.2021.
- www3: https://polskatimes.pl/ministrowie-kloca-sie-o-przemoc-wobeckobiet-spor-przetnie-sam-tusk/ar/556829; dostęp: 18.06.2021.
- www4: https://www.rp.pl/artykul/923445-Jaroslaw-Gowin--Konwencjajest-droga-do-adopcji-dzieci-przez-homoseksualistow-.html; dostęp: 18.06.2021.
- www5: https://episkopat.pl/list-pasterski-na-niedziele-swietej-rodziny2013-roku/; dostęp: 18.06.2021.
- www6: https://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/agent.xsp?symbol=ZESPOL&Zesp=270; dostęp: 18.06.2021.
- www7: https://orka.sejm.gov.pl/opinie7.nsf/nazwa/zesp_stopgender/$file/zesp_stopgender.pdf; dostęp: 18.06.2021.
- www8: https://www.niedziela.pl/artykul/7660/Priorytety-sejmowego-zespolu-%E2%80%9EStop; dostęp: 18.06.2021.
- www9: https://w w w.pap.pl/aktualnosci/news%2C932069%2Cmalopolska-nie-uchylila-deklaracji-anty-lgbt.html; dostęp: 18.06.2021.
- www10: https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1488627,ziobro-pomocdla-gmin-strefy-wolne-od-lgbt-uchwaly-ke.html; dostęp: 18.06.2021.
- www11: https://www.rp.pl/dobra-osobiste/art9138951-prawomocnyzakaz-rozpowszechniania-naklejki-strefa-wolna-od-lgbt; dostęp: 18.06.2021.
- www12: https://plock.wyborcza.pl/plock/7,35681,26681361,za-matke-boska-w-teczowej-aureoli-przed-sad-trwa-pierwsza-rozprawa.html; dostęp: 18.06.2021.
Downloads
Download data is not yet available.