Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Artykuły

Nr 1(20) (2021): Drapieżne tożsamości

„Outsider” w procesie cywilizowania. Wokół tożsamości kibiców piłkarskich

  • Radosław Kossakowski
Przesłane
2 November 2021
Opublikowane
01-04-2021

Abstrakt

Głównym celem artykułu jest przedstawienie historii kibicowania piłkarskiego w Polsce w kontekście eliasowskiego procesu cywilizowania.. Autor tekstu, opierając się badaniach empirycznych (wywiady pogłębione z kibicami, analiza treści czasopism i stron internetowych powiązanych z treścią kibicowską), śledzi przemiany w postawach i zachowaniach kibiców piłkarskich. Analiza kultury kibicowania pozwala wskazać rozwijające się wymiary tej kultury, jej „profesjonalizację” i funkcjonalne zróżnicowanie. Daje się bowiem zauważyć, że wiele aspektów tej kultury ucywilizowało swój charakter, co dotyczy zarówno unormowania aktów przemocy, jak i na przykład angażowania się w działalność społeczną. Z przeprowadzonych badań wynika, że głównym budulcem kultury kibicowania jest antagonistycznie – czy wręcz drapieżnie – zorientowana tożsamość, której głównym komponentem jest opozycja do różnych aktorów społecznych.

Bibliografia

  1. Antonowicz D., Grodecki M. 2018. Missing the Goal: Policy Evolution towards Football-Related Violence in Poland (1989–2012), „International Review for the Sociology of Sport”, nr 4, s. 490–511.
  2. Antonowicz D., Kossakowski R., Szlendak T. 2015. Aborygeni i konsumenci. O kibicowskiej wspólnocie, komercjalizacji futbolu i stadionowym apartheidzie, IFiS PAN.
  3. Brentin D. 2016. Ready for the Homeland? Ritual, Remembrance, and Political Extremism in Croatian Football, „Nationalities Papers”, nr 6, s. 860–876.
  4. Burski J. 2013. Od chuligana do prezesa – analiza przemian zachodzących w społecznym świecie polskich kibiców, [w:] Futbol i cała reszta. Sport w perspektywie nauk społecznych, red. R. Kossakowski i in., Orbis Exterior, s. 269–286.
  5. Cleland J., Doidge M., Millward P., Widdop P. 2018. Collective Action and Football Fandom: A Relational Sociological Approach, Palgrave Macmillan.
  6. Doidge M., Kossakowski R., Mintert S. 2020. Ultras: The Passion and Performance of Contemporary Football Fandom, Manchester University Press.
  7. Elias N. 1996. The Germans: Power Struggles and the Development of Habitus in the Nineteenth and Twentieth Centuries, Willey.
  8. Elias N. 2003. Zaangażowanie i neutralność, tłum. J. Stawiński, PWN.
  9. Elias N. 2008. Społeczeństwo jednostek, tłum. J. Stawiński, PWN.
  10. Elias N. 2009a. Social Processes, [w:] Norbert Elias. Essays III: On Sociology and the Humanities, red. R. Kilminster, S. Mennell, University College Dublin Press, s. 4–8.
  11. Elias N. 2009b. Towards a Theory of Social Processes, [w:] Norbert Elias. Essays III: On Sociolog y and the Humanities, red. R. Kilminster, S. Mennell, University College Dublin Press, s. 9–39.
  12. Elias N. 2009c. Football in the Process of Civilization, [w:] Norbert Elias. Essays III: On Sociology and the Humanities, red. R. Kilminster, S. Mennell, University College Dublin Press, s. 190–197.
  13. Elias N. 2011. O procesie cywilizacji, tłum. T. Zabłudowski, K. Markiewicz, W.A.B.
  14. Elias N., Dunning E. 1986. Quest for Excitement: Sport and Leisure in the Civilizing Process, Basil Blackwell.
  15. Elias N., Scotson J.S. 1994. The Established and the Outsiders, Sage.
  16. Fal M. 2013. Sienkiewicz zapowiada, że w wojnie z kibolami sięgnie po „wszystkie dostępne metody”. To realny plan cz y populizm?. https://natemat.pl/71997,sienkiewicz-zapowiada-ze-w-wojnie-z-kibolami-siegnie-po-wszystkie-dostepne-metodyto-realny-plan-czy-populizm; dostęp: 25.06.2021.
  17. Flint J., Powell R. 2014. ‘We’ve Got the Equivalent of Passchendaele’: Sectarianism, Football and Urban Disorder in Scotland, [w:] Football Hooliganism, Fan Behaviour and Crime. Contemporary Issues, red. M. Hopkins, J. Treadwell, Palgrave Macmillan, s. 71–91.
  18. Giulianotti R. 2004. Civilizing Games: Norbert Elias and the Sociology of Sport, [w:] Sport and Modern Social Theorists, red. R. Giulianotti, Palgrave Macmillan, s. 145–160.
  19. Giulianotti R. 2011. Sport Mega Events, Urban Football Carnivals and Securitised Commodification: The Case of the English Premier League, „Urban Studies”, nr 15, s. 3293–3310
  20. Gorący A. 2009. Widowisko sportowe – studium agresji. Uwarunkowania zachowań agresywnych kibiców piłki nożnej, Wyższa Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki im. Haliny Konopackiej.
  21. Grodecki M. 2015. Trzecia strona trybun. Działalność stowarz yszeń kibiców piłkarskich w Polsce, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica”, nr 4, s. 100–115.
  22. Grodecki M., Kossakowski R. 2021. Class Wars among Devoted Football Supporters: Hooligan Bourgeoisie and Non-Hooligan Proletariat, „Soccer & Society”. doi. 10.1080/14660970.2020.1828076.
  23. Jadczak S. 2019. Wisła w ogniu. Jak bandyci ukradli Wisłę Kraków, Otwarte.
  24. Kalendarium dziesięciolecia. 2011. „To My Kibice”, nr 2, s. 32–51.
  25. Kiel L. 2014. Polska jako skolonizowany kolonizator. Dyskursy o „europejskości” w związku z Euro 2012, [w:] Nie tylko piłka w grze. Antropologiczne interpretacje Euro 2012, red. M. Buchowski, M. Kowalska, Nauka i Innowacje, s. 81–108.
  26. King A. 1998. The End of the Terraces, Leicester University Press.
  27. Kobierecki M., Kossakowski R., Nosal P. 2021. Opportunistic Nationalism and Racism: Race, Nation, and Online Mobilisation in the Context of the Polish Independence March 2020, „Soccer & Society” (w druku).
  28. Kossakowski R. 2017. Od chuliganów do aktywistów. Polscy kibice i zmiana społeczna, Universitas.
  29. Kossakowski R. 2019. Euro 2012, the ‘Civilizational Leap’ and the ‘Supporters United’ Programme: A Football Mega-Event and the Evolution of fan Culture in Poland, „Soccer & Society”, nr 5, s. 729–743.
  30. Kossakowski R. 2021. Hooligans, Ultras, Activist: Polish Football Fandom in Sociological Perspective, Palgrave Macmillan.
  31. Kossakowski R., Besta T. 2018. Football, Conservative Values, and a Feeling of Oneness with the Group: A Study of Polish Football Fandom, „East European Politics and Societies”, nr 32, s. 866–891.
  32. Kossakowski R., Antonowicz D., Jakubowska H. 2020. The Reproduction of Hegemonic Masculinity in Football Fandom: An Analysis of the Performance of Polish Ultras, [w:] The Palgrave Handbook of Masculinity and Sport, red. R. Magrath, J. Cleland, E. Anderson, Palgrave Macmillan, s. 517–536.
  33. Kossakowski R., Nosal P., Woźniak W. 2020. Politics, Ideology and Football Fandom: The Transformation of Modern Poland, Routledge.
  34. Kossakowski R., Szlendak T., Antonowicz D. 2018. Polish Ultras in Post-Socialist Transformation, „Sport in Society” nr 6, s. 854–869.
  35. Krieken R. van. 2007. Civilizing Processes, [w:] The Blackwell Encyclopedia of Sociology, red. G. Ritzer, Wiley, s. 29–33.
  36. Layder D. 1986. Social Reality as Figuration: A Critique of Elias’s Conception of Sociological Analysis, „Sociology”, nr 3, s. 367–386.
  37. Malcolm D. 2012. Sport and Sociology, Routledge.
  38. Mennell S. 1996. Civilizing and Decivilizing Process, [w:] The Course of Human History. Economic Growth, Social Process and Civilization, red. J. Goudsblom, D.M. Jones, S. Mennell, Routledge, s. 101–116.
  39. Mennell S. 2007. The American Civilizing Process, Polity Press.
  40. Mennell S., Goudsblom J. 1998. Introduction, [w:] Norbert Elias: On Civilization, Power, and Knowledge. Selected Writings, red. S. Mennell, J. Goudsblom, The University of Chicago Press, s. 1–48.
  41. Młodzi chuligani – Arka Gdynia. 2017. „To My Kibice”, nr 3, s. 73.
  42. Montague J. 2021. 1312. Incognito wśród najbardziej fanatycznych kibiców na świecie, Wydawnictwo SQN.
  43. Nosal P. 2015. Społeczne ujęcie sportu. (Trudne) definiowanie zjawiska i jego dyskurs, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 2, s. 16–38.
  44. Nosal P., Kossakowski R., Woźniak W. 2021. Guerrilla Patriotism and Mnemonic Wars: Cursed Soldiers as Role Models for Football Fans in Poland, „Sport in Society”. doi: 10.1080/17430437.2021.1892644.
  45. Numerato D. 2018. Football Fans, Activism and Social Change, Routledge.
  46. Obecny. 2013. Mysz pod miotłą, „To My Kibice”, nr 1, s. 35.
  47. Pearson G. 2015. Ethnography and the Study of Football Fan Cultures, [w:] New Ethnographies of Football in Europe: People, Passions, Politics, red. A. Schwell, M. Buchowski, N. Szogs, M. Kowalska, Palgrave Macmillan, s. ii–xx.
  48. Peisert A. 2019. Społeczeństwo obywateli? Obywatelskość w procesie cywilizowania, Uniwersytet Gdański.
  49. Piotrowski P. 2012. Chuligani a kultura futbolu w Polsce, PWN.
  50. Przytomny. 2013. Legalizacja, „To My Kibice”, nr 12, s. 53.
  51. Rek-Woźniak M., Woźniak W. 2020. BBC’s Documentary “Stadiums of Hate” and Manufacturing of the News: Case Study in Moral Panics and Media Manipulation, „Journal of Sport and Social Issues”, nr 6, s. 515–533.
  52. vor. 2011. Jak Donald Tusk z kibicami w Bydgoszczy wojował. http://namonciaku.pl/3miasto/1,113052,9551974,Jak_Donald_Tusk_z_kibicami_w_Bydgoszczy_wojowal.html; dostęp 25.06.2021.
  53. Wąsowicz J. 2006. Biało-zielona „Solidarność”. O fenomenie politycznym kibiców gdańskiej Lechii 1981–1989, Finna.
  54. Webber D.M. 2017. ‘Playing on the Break’: Karl Polanyi and the Double-Movement ‘Against Modern Football’, „International Review for the Sociology of Sport”, nr 7, s. 875–893.
  55. Wouters C. 1986. Formalization and Informalization: Changing Tension Balances in Civilizing Processes, „Theory Culture and Society”, nr 2, s. 1–18.
  56. Woźniak W. 2020. Match Fixing in Polish Football: Historical Perspectives and Sociological Interpretations, „The International Journal of the History of Sport”, nr 2–3, s. 247–263.
  57. „Wszystko zaczęło się właśnie w Bytomiu”. 2017. „To My Kibice”, nr 3, s. 26–43.
  58. Zgred. 2002. „Okiem zgreda”, „To My Kibice”, nr 3, s. 31.

Downloads

Download data is not yet available.