common.pageHeaderLogo.altText676a0f1d3c1a4

Artykuły

Nr 1(18) (2020): Herezja

Ortodoksja i herezja w relacjach ludzi i zwierząt

Przesłane
8 June 2021
Opublikowane
01-04-2020

Abstrakt

Dyskurs o ludzko-zwierzęcych relacjach w ciągu ostatnich lat istotnie nabrał na znaczeniu. Media reprezentujące różne światopoglądowo podejścia przyjęły w tym obszarze mocne i wzajemnie wykluczające się perspektywy. To społeczne zjawisko jest okazją do poszukiwania nowego teoretycznego podejścia do analizy socjologicznej. Artykuł ma charakter teoretyczno-empiryczny. W warstwie teoretycznej pokazuje, jak kategorie herezji i ortodoksji można wykorzystać, poza obszarem ścisłej teologii, do socjologicznego badania zjawisk społecznych. Przedstawiony zarys dyskursu herezjologicznego wykorzystany jest do wskazania nowych wymiarów wyjaśniających zmieniające się relacje ludzi i zwierząt. Uwaga nakierowana jest na prześledzenie sposobów przedstawiania siebie i własnej doktryny jako ortodoksji, a oponentów i głoszonych przez nich doktryn jako heretyków i herezji. W pracy analizowane są numery specjalne czasopism opiniotwórczych poświęcone tematyce zwierząt („Newsweek Polska”, „Polonia Christiana”, „Tygodnik Powszechny”), opublikowane w latach 2017–2019. Na podstawie materiału empirycznego widać, jak relacyjność wpisana w parę pojęć herezja–ortodoksja pozwala wydobyć istotę sporu dotyczącego „właściwego” sposobu postrzegania zwierząt i kształtowania ludzko-zwierzęcych relacji. Takie podejście pozwala pogłębić analizę współwystępowania odmiennych poglądów o aspekty ich wzajemnych odniesień oraz prześledzić proces uznawania ich za prawdziwe lub fałszywe. Uwzględnienie dyskursu herezjologicznego umożliwia lepsze zrozumienie dynamiki rywalizacji o zwycięstwo w przekazie symbolicznym.

Bibliografia

  1. Czyżewski M. 2013. Teorie dyskursu i dyskursy teorii, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 3–25.
  2. Grabowska B. 2016. Zmiana języka, jakim mówimy o zwierzętach, jako świadectwo zmiany naszego do nich stosunku, „Poznańskie Zeszyty Humanistyczne”, nr 31, s. 31–44.
  3. Granat W., red. 1973. Encyklopedia katolicka, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  4. Harrington D. 1980. The Reception of Walter Bauer’s „Orthodoxy and Heresy in Earliest Christianity” during the Last Decade, „The Harvard Theological Review”, t. 73, nr 1/2, s. 289–298.
  5. Herzog H. 2011. Some We Love, Some We Hate, Some We Eat, Harper Perennial.
  6. Howarth D. 2008. Dyskurs, tłum. A. Gąsior-Niemiec, Oficyna Naukowa.
  7. Jorgensen D.W. 2017. Approaches to Orthodoxy and Heresy in the Study of Early Christianity, „Religion Compass”, t. 11, nr 7–8, e12227, https://doi.org/10.1111/rec3.12227.
  8. Kaczorowski B., red. 2006 Religie świata. Encyklopedia PWN, PWN.
  9. Konecki K. 2005. Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno-symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych, Scholar.
  10. Kołakowski L. 2010. Herezja, Znak.
  11. Köstenberger A.J., Kruger M.J. 2010. The Heresy of Orthodoxy. How Contemporary Culture’s Fascination with Diversity Has Reshaped Our Understanding of Early Christianity, Crossway.
  12. Latusek A., red. 2008. Wielki słownik wyrazów obcych, Krakowskie Wydawnictwo Naukowe.
  13. Mamzer H. 2017. Zwierzęce imiona – upodmiotowienie czy zawłaszczenie, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, nr 3, s. 163–178.
  14. Myszor W. 2003–2004. Między ortodoksją i herezją, „Teologia Polityczna”, nr 1, s. 133–139.
  15. O’Collins G. SJ, Farrugia E.G. SJ, red. 2002. Leksykon teologiczny, tłum. J. Ożóg SJ, B. Żak, red. pol. H. Pietras, WAM.
  16. Pawliszak P., Rancew-Sikora D. 2012. Wprowadzenie do socjologicznej analizy dyskursu (SAD), „Studia Socjologiczne”, nr 1(204), s. 5–15.
  17. Press Service Monitoring Mediów. 2018. Raport medialny „Problematyka zwierząt w polskich mediach”, https://psmm.pl/wp-content/uploads/2021/01/problematyka-zwierzat-w-polskich-mediach-raport-medialny-19122018.pdf; dostęp: 10.02.2020.
  18. Pręgowski M. 2016. Introduction, [w:] Companion Animal in Everyday Life. Situating Human–Animal Engagement within Cultures, red. M. Pręgowski, Palgrave Macmillan, s. 1–9.
  19. Prokopiuk J. 2008. Herezja znaczy wolność, Studio Astropsychologii.
  20. Rejter A. 2016. Dyskurs(y) posthumanizmu w kontekście współczesnej komunikacji, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, nr 32, s. 21–30.
  21. Sobol E., red. 1995. Mały słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  22. Sztompka P. 2008. Życie codzienne – temat najnowszej socjologii, [w:] Socjologia codzienności, red. P. Sztompka, M. Boguni-Borowska, Znak, s. 15–52.
  23. Vanhoutte K. 2019. A Heretical Tale about Heresy or When Words Do Matter, „HTS Teologiese Studies/Theological Studies”, nr 75(3), a5023, https://doi.org/10.4102/hts.v75i3.5023.
  24. Widok N. 2012. Ortodoksja, herezja, schizma – wyjaśnienie pojęć, [w:] Ortodoksja, herezja, schizma w kościele starożytnym, red. F. Drączkowski, J. Pałucki, P. Szczur, M. Szram, M. Wysocki, M. Ziółkowska, Polihymnia, s. 15–34.
  25. Austyn M. 2019. Myśliwi na celowniku, „Polonia Christiana”, nr 71, s. 64–65.
  26. Boniecki A. 2019. Dżdżownico, siostro nasza, „Tygodnik Powszechny. Wydanie Specjalne”, nr 3(11), s. 74.
  27. Bortkiewicz P. 2019. Kult Gai zastępuje wiarę w Boga, rozm. przepr. T.D. Kolanko, „Polonia Christiana”, nr 71, s. 58–60.
  28. Burda K. 2018. Jedna wielka mądra rodzina, „Newsweek Polska. Nauka o zwierzętach”, Życiowa mądrość zwierząt, nr 1, s. 1.
  29. de Mattei R. 2019. Cel: animalizacja, rozm. przepr. J. Wolak, „Polonia Christiana”, nr 71, s. 5.
  30. de Waal F. 2019. Mądrzejsze niż nam się wydaje, rozm. przepr. Ł. Kwiatek, B. Kucharzyk, „Tygodnik Powszechny. Wydanie Specjalne”, nr 3(11), s. 54–58.
  31. Doerre P. 2019. Zbrodnie, których jeszcze nie znamy, „Polonia Christiana”, nr 71, s. 53–55.
  32. Hohol M., Baran B. 2019. Myślę, więc wiem, gdzie jestem, „Tygodnik Powszechny. Wydanie Specjalne”, nr 3(11), s. 15–16.
  33. Hołownia Sz. 2019a. Całe stworzenie, „Tygodnik Powszechny. Wydanie Specjalne”, nr 3(11), s. 67–70.
  34. Hołownia Sz. 2019b. Zielono mi, „Tygodnik Powszechny. Wydanie Specjalne”, nr 3(11), s. 126–127.
  35. Jędrzejczak M. 2019. Ruch ekologiczny – współczesna pseudoreligia?, „Polonia Christiana”, nr 71, s. 60–62.
  36. Kratiuk K. 2019. Manipulacja dobrymi sercami, „Polonia Christiana”, nr 71, s. 49.
  37. Lamża Ł. 2019, Śmierć wyspy, „Tygodnik Powszechny. Wydanie Specjalne”, nr 3(11), s. 51–53.
  38. Nowakowska M. 2017. Wielkie serce w każdej piersi, „Newsweek Polska. Ekstra o zwierzętach”, nr 3, s. 6–9.
  39. Relich P. 2019a. Przyroda – nowy proletariat, „Polonia Christiana”, nr 71, s. 62–63.
  40. Relich P. 2019b. Zielona rewolucja, „Polonia Christiana”, nr 71, s. 50–52.
  41. Targański T. 2019. Pierwsi spośród równych, „Tygodnik Powszechny. Wydanie Specjalne”, nr 3(11), s. 109–112.
  42. Tokarczuk O. 2019. Awantura o kury, rozm. przepr. K. Kubisiowska, „Tygodnik Powszechny. Wydanie Specjalne”, nr 3(11), s. 95–99.
  43. Wohlleben P. 2017. Emocje są językiem instynktów, rozm. przepr. A. Maziuk, „Newsweek Polska. Ekstra o zwierzętach”, nr 3, s. 14–17.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1-10 z 53

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.