common.pageHeaderLogo.altText6744b2c36622f

Artykuły

Nr 1(14) (2018): Przyszłość w naukach społecznych

Karol Marks i problem przyszłości

  • Krzysztof Świrek
Przesłane
23 May 2020
Opublikowane
01-04-2018

Abstrakt

Wielu skłonnych jest uważać marksizm za przykład dyskursu, który futurologiczną pychę doprowadził do ekstremum i klęski. Czy mamy jednak klarowne pojęcie tego, co jest właściwym centrum futurologii Marksa, jaki status ma „przyszłość” w jego pismach, o czym czytamy, kiedy natrafiamy na przewidywania? Tekst jest próbą systematycznej refleksji nad statusem przyszłości, która nie ma u Marksa charakteru „utopijnego założenia”, ale jest systematycznym rozwinięciem tego, co da się wyczytać z „tu i teraz” kapitalistycznego rozwoju. Ważnym kontekstem analiz będzie także pytanie, którą właściwie przyszłość uważa Marks za możliwą do przewidzenia? Czy dynamika zmian politycznych da się przewidywać w taki sam sposób, jak efekty ogólnych zależności strukturalnych? Pierwsza część artykułu jest przeglądem narzędzi krytycznych, które w pismach Marksa wiążą analizę teraźniejszości, ujmowanie jej historycznej genezy i konieczne przyszłe efekty działania form społecznych. W drugiej części przedstawiony jest przykład analizy, która dla Marksa była przewidywaniem, wydobytym z interpretacji konieczności strukturalnych, natomiast współcześnie może być traktowana jako opis teraźniejszej rzeczywistości społecznej.

Bibliografia

  1. Adorno Th. 1967–1968. Sociology and Psychology, „New Left Review”, nr 46, Part I, nr 47, Part II.
  2. Althusser L., Balibar É. 1975. Cz ytanie „Kapitału”, tłum. W. Dłuski, Państwowy Instytut Wydawniczy.
  3. Banaszczak-Soroka U., Jakubowski S. 2011. Rynek Otwartych Funduszy Emerytalnych w dobie kryzysu finansowego, [w:] Globalizacja, europejska integracja a kryzys gospodarczy, red. J. Kundera, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, s. 801–816.
  4. Benjamin W. 2005. Pasaże, tłum. I. Kania, Wydawnictwo Literackie.
  5. Bensaïd D. 2010. Wywłaszczeni. Marks, własność i komunizm, tłum. Z.M. Kowalewski, Książka i Prasa.
  6. Blyth M. 2013. Austerity. The History of a Dangeorus Idea, Oxford University Press.
  7. Dean J. 2014. Still Dancing: Drive as a Category of Political Economy, [w]: States of Crisis and Post-Capitalist Scenarios, red. H. Feldner, F. Vighi, S. Žižek, Ashgate.
  8. Hardy J. 2012. Nowy polski kapitalizm, tłum. A. Czarnacka, Książka i Prasa.
  9. Jameson F. 2010. Three Names of the Dialectic, [w:] tegoż, Valences of the Dialectic, Verso.
  10. Kott J. 1955. Narodziny powieści albo o Danielu Defoe, [w:] tegoż, Szkoła klasyków, Czytelnik.
  11. Kusiak J. 2014. Porządki chaosu. „Chaos” jako pojęcie i zjawisko empiryczne w Warszawie po 1989 r., „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 1(55), s. 28–50.
  12. Lukács G. 1988. Urzeczowienie i świadomość proletariatu, tłum. M.J. Siemek, [w:] tegoż, Historia i świadomość klasowa. Studia o marksistowskiej dialektyce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  13. Lukács G. 1985. Alte Kultur und neue Kultur, [w:] tegoż, Über die Vernunft in der Kultur. Ausgewählte Schriften 1909–1969, Reclam.
  14. Marazzi Ch. 2014. Socjalizm kapitału, [w:] Marks. Nowe perspektywy, red. Libera Università Metropolitana, tłum. S. Królak, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  15. Marks K., Engels F. 1949. Manifest komunistyczny, [w:] tychże, Dzieła wybrane, t. I, Książka i Wiedza.
  16. Marks K. 1951. Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej, t. I, ks. 1: Proces wytwarzania kapitału, Książka i Wiedza.
  17. Marks K. 1957. Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej, t. III, ks. 3: Proces produkcji kapitalistycznej jako całość, cz. 1, tłum. E. Lipiński, Książka i Wiedza.
  18. Marks K. 1949. Uwagi na marginesie programu Niemieckiej Partii Robotniczej („Krytyka Programu Gotajskiego”), [w:] K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane, t. II, Książka i Wiedza.
  19. Marks K. 1975. Osiemnasty brumaire’a Ludwika Bonaparte, Książka i Wiedza.
  20. Marks K. 1986. Zarys krytyki ekonomii politycznej, tłum. Z.J. Wyrozembski, Książka i Wiedza.
  21. Mayer A.J. 2010. The Persistence of the Old Regime. Europe to the Great War, Verso.
  22. Negri A. 2008. Goodbye Mr. Socialism, tłum. K. Żaboklicki, Wydawnictwo W.A.B..
  23. Oręziak L. 2014. OFE: katastrofa prywatyzacji emerytur w Polsce, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
  24. Polanyi K. 2010. Wielka transformacja. Polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów, tłum. M. Zawadzka, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  25. Pospiszyl M. 2016. Zatrzymać historię. Walter Benjamin i mniejszościowy materializm, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich.
  26. Poster M. 1984. Foucault, Marxism and History. Mode of Production versus Mode of Information, Polity Press.
  27. Preciado P.B. 2015. Restif de la Bretonne’s State Brothel: Sperm, Sovereignty, and Debt in the Eighteenth-Century Utopian Construction of Europe, „documenta”, 14 #1, s. 44–59.
  28. Rancière J. 2007. Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka, tłum. M. Kropiwnicki, J. Sowa, ha!art.
  29. Sennet R. 2010. Kultura nowego kapitalizmu, tłum. G. Brzozowski, K. Osłowski, Warszawa.
  30. Staniszkis J. 2005. Postkomunizm. Próba opisu, słowo/obraz terytoria.
  31. Świrek K. 2018. Teorie ideologii na przecięciu marksizmu i psychoanalizy, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  32. Tittenbrun J. 1999. Własność i interesy. Prywatyzacja w Polsce w ujęciu socjologii gospodarki, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 3,4, s. 233–248.
  33. św. Tomasz z Akwinu. 1970. Suma Teologiczna, t. XVIII, Sprawiedliwość, tłum. o. F.W. Bednarski, „Veritas”.
  34. Topolski J. 1970. Założenia metodologiczne „Kapitału” Marksa, [w:] Założenia metodologiczne „Kapitału” Marksa, oprac. zbiorowe, Książka i Wiedza.
  35. Traverso E. 2016. Fire and Blood. The European Civil War 1914–1945, Verso.
  36. Weber M. 2011. „Obiektywność” poznania społeczno-naukowego i społeczno-politycznego, [w:] tegoż, Racjonalność, władza, odczarowanie, wyb. i tłum. M. Holona, Wydawnictwo Poznańskie.
  37. Zinn H. 1994. A People’s History of the United States, Longman.
  38. Zybertowicz A. 2005. Antyrozwojowe grupy interesów: zarys analizy, [w:] Kręgi integracji i rodzaje tożsamości. Polska, Europa, świat, red. W. Wesołowski, J. Włodarek, Scholar.
  39. Žižek S. 2008. W obronie przegranych spraw, tłum. J. Kutyła, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Downloads

Download data is not yet available.