common.pageHeaderLogo.altText6743bbe0d32b9

Artykuły

Nr 2(23) (2022): Kultura designu

Projektowanie pogrzebu. Dizajn jako narzędzie pracy nad wyobraźnią społeczną

Przesłane
4 July 2022
Opublikowane
09-10-2023

Abstrakt

Artykuł dotyczy pogrzebu jako przedmiotu zainteresowania dizajnu. W obszarze funeralnym projektowanie używane jest w sposób tradycyjny, czyli jako narzędzie rynkowe służące estetyzacji i poprawiające funkcjonalność produktów, co ma prowadzić do zwiększenia zysków. Przy pomocy autoanalizy autor-projektant przedstawia alternatywne podejście. Omawia proces projektowania rytuałów pogrzebowych przyszłości, w którym zastosował metodę dizajnu spekulatywnego. Podstawowym celem tekstu jest odpowiedź na pytanie, czy w przypadku tego typu projektu, z założenia pozostającego w sferze wyobraźni, można stosować pojęcie wdrożenia. Autor zauważa, że do zmiany praktyk społecznych nie wystarczy sam dizajn. Potrzebny jest ruch społeczny, który wykształca masę krytyczną niezbędną do zmiany myślenia, a następnie prawa. Sposobem wdrożenia projektu spekulatywnego może być potraktowanie go przez organizacje społeczne jako narzędzia warsztatowo-edukacyjnego, stymulującego i poszerzającego wyobraźnię.

Bibliografia

  1. Ariès P. 2011. Człowiek i śmierć, tłum. E. Bąkowska, Wydawnictwo Aletheia.
  2. Auger J. 2013. Speculative Design: Crafting the Speculation, „Digital Creativity” 24, nr 1, s. 11–35.
  3. Barabasz A. 2021. Kompostowanie zwłok alternatywą dla pochówku. Można z nich uz yskać ż yzną glebę i rozsypać w lesie. https://dziendobry.tvn.pl/newsy/kompostowanie-ludzkich-zwlok-czy-to-bedzie-alternatywa-dla-pogrzebow-5473935; dostęp: 15.11.2022.
  4. Barabasz A. 2022. Polska branża funeralna, cz yli pogrzeb dobrego gustu. „Na jedną, historyzującą modłę”. https://dziendobry.tvn.pl/styl-zycia/dlaczego-polska-branza-pogrzebowa-jest-kiczowata-5677665; dostęp: 15.11.2022.
  5. Cudowska A. 2009. Wspólnota w kulturze indywidualizmu, [w:] Wspólnoty z perspektywy edukacji międz ykulturowej, red. J. Nikitorowicz, J. Muszyńska, M. Sobecki, Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie, s. 198–213.
  6. Dobrze Urodzeni. Statystyki 2010–2015. https://www.dobrzeurodzeni.pl/statystyki.html; dostęp: 15.11.2022.
  7. Domańska E. 2014. Historia ratownicza, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 12–26.
  8. Dunne A., Raby F. 2013. Speculative Everything: Design, Fiction, and Social Dreaming, The MIT Press.
  9. Frankel L., Racine M. 2010. The Complex Field of Research: For Design, through Design, and about Design, [w:] Design and Complexity – DRS International Conference 2010, red. D. Durling, R. Bousbaci, L. Chen, P. Gauthier, T. Poldma, S. Roworth-Stokes, E. Stolterman. https://dl.designresearchsociety.org/drs-conference-papers/drs2010/researchpapers/43; dostęp: 22.06.2022.
  10. Funeral Guide. 2019. DIY Funerals. A Guide to Arranging a DIY Funeral. https://www.funeralguide.co.uk/help-resources/arranging-a-funeral/funeral-guides/diy-funerals; dostęp: 15.11.2022.
  11. Gennep A. van. 2006. Obrzędy przejścia: systematyczne studium ceremonii: o bramie i progu, o gościnności i adopcji […], tłum. B. Biały, Państwowy Instytut Wydawniczy.
  12. Głowacka M. 2015. Edukacja domowa a przemiany nowoczesności, „Zoon Politikon”, nr 6, s. 219–236.
  13. Gorer G. 1979. Pornografia śmierci, tłum. I. Sieradzki, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 3(45), s. 197–203.
  14. Han C. 2012. Cremation and Body Burning in Five Dynasties China, „Journal of Chinese Studies” 55, s. 1–21. https://www.cuhk.edu.hk/ics/journal/articles/v55p001.pdf; dostęp: 1.03.2023.
  15. Harker A. 2012. Landscapes of the Dead: An Argument for Conservation Burial, „Berkeley Planning Journal” 25, nr 1, s. 150–159.
  16. Jaszczyńska S., Mazurkiewicz K. Zasadniczo zawsze takie same. https://www.dwutygodnik.com/artykul/9947-zasadniczo-zawsze-takie-same.html; dostęp: 15.11.2022.
  17. Kałużny Ł. 2013. Współczesne rytuały funeralne w perspektywie socjologii konsumpcji. Przejawy prosumpcji i dekonsumpcji, „Forum Socjologiczne” 4, s. 207–225.
  18. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-cmentarzach-i-chowaniu-zmarlych2; dostęp: 15.11.2022.
  19. Kaźmierski P. 2020. Cmentarze, łąki pamięci oraz grzebowiska – nowe formy pochówku wyzwaniem dla polskiego prawa funeralnego, [w:] Prawo, religia, wyznanie. Na styku normatywizmu i moralności, red. P. Staniszewska-Pobikrowska, Wydawnictwo Think & Make, s. 129–148.
  20. Kubiak A.E. 2015. Pogrzeby to nasze życie, Wydawnictwo IFiS PAN.
  21. Lepionka H. 2020. Cmentarzyska ze stelami a praktyki pogrzebowe chłopów litewskich w okresie nowożytnym, [w:] Małe miasta. Duchowość kanoniczna, red. M. Zemło, Wydawnictwo Uniwersytetu Białostockiego, s. 581–597.
  22. Loudon J.C. 1843. On the Laying Out, Planting, and Managing of Cemeteries: And on the Improvement of Churchyards. With Sixty Engravings, [printed for the author].
  23. Marshall G., red. 2005. Słownik socjologii i nauk społecznych, tłum. A. Kapciak i in., Wydawnictwo Naukowe PWN.
  24. Mazurkiewicz J.M. 2022. Ostatnie pożegnanie. Pochówek bliskich w XXI wieku w Polsce, praca doktorska, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie.
  25. MJ/PAP/Rzeczpospolita. 2010. Cmentarze coraz bardziej kiczowate. https://www.newsweek.pl/polska/cmentarze-coraz-bardziej-kiczowate-smutne-wnioski-na-1-listopada/7ekjkhc; dostęp: 15.11.2022.
  26. [Nie]zapomniane cmentarze. Wokół projektu ustawy. https://niezapomnianecmentarze.pl/konsultacje-ustawy; dostęp: 15.11.2022.
  27. Oceanic815ii. 2010. Nathaniel Fisher’s Funeral. https://m.youtube.com/watch?v=nNhhkPEFoTg; dostęp: 15.11.2022.
  28. Ostrowska A. 2005. Śmierć w doświadczeniu jednostki i społeczeństwa, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
  29. Pawłowska D. 2017. Prochy ludzkie – w którym kraju można je rozsypać w dowolnym miejscu, a gdzie jest to niemożliwe. https://biqdata.wyborcza.pl/biqda-ta/7,159116,22641259,prochy-ludzkie-w-ktorym-kraju-mozna-je-rozsypac-w-dowolnym.html; dostęp: 15.11.2022.
  30. Rosińska M. 2020. Utopie dizajnu. Pomiędzy afirmacją a krytyką nowoczesności, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS.
  31. Staszyńska M. 2020. Regionalne zróżnicowanie pochówków w Polsce, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 16, nr 4, s. 210–231.
  32. Stefanicki R. 2021. Chińskie wojny trumienne. Niechęć do wymuszanej kremacji zmarłych prowadzi do horrorów. https://wyborcza.pl/7,75399,27012340,chinskie-wojny-trumienne-niechec-do-wymuszanej-kremacji-zmarlych.html; dostęp 15.11.2022.
  33. Styl.fm. 2015. Grobing, czyli lans na cmentarzach. Kicz, tandeta i obciach. https://styl.fm/newsy/138597.grobing-czyli-lans-na-cmentarzach-kicz-tandeta-obciach-duzo-zdjec; dostęp: 15.11.2022.
  34. Szczygieł M. 2010. Zrób sobie raj, Wydawnictwo Czarne.
  35. Szukalski P. 2016. Gdzie umierają Polacy?, „Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny”, nr 10, s. 1–4.
  36. Środa M. 2011. Funeralna tandeta. https://wyborcza.pl/7,76842,10535791,funeralna-tandeta.html; dostęp: 15.11.2022.
  37. ToL//bgr. 2017. Sosnowe najpopularniejsze, ale bogaci Romowie wolą metalowe. Biznes trumienny w Polsce. https://tvn24.pl/biznes/z-kraju/ok-70-tys-m-szesc-drewna-rocznie-na-produkcje-trumien-w-polsce-ra786137-4487482; dostęp: 15.11.2022.
  38. Vovelle M. 2004. Śmierć w cywilizacji Zachodu: od roku 1300 po współczesność, tłum. T. Swoboda, M. Ochab, M. Sawiczewska-Lorkowska, D. Senczyszyn, słowo/obraz terytoria.
  39. Walter T. 2005. Three Ways to Arrange a Funeral: Mortuary Variation in the Modern West, „Mortality” 10, nr 3, https://doi.org/10.1080/13576270500178369.
  40. Walewska D., Bączek G., Tataj-Puzyna U., Dmoch-Gajzlerska E. 2017. Poród – rodzinne wydarzenie, „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio” 29, nr 1, s. 171–181.
  41. Waniowski P. 2018. Możliwości rozwoju marketingu funeralnego w Polsce w świetle uwarunkowań kulturowych, „Marketing i Zarządzanie”, nr 52, s. 247–256.
  42. Węgiel K. 2021. Wnętrze mauzoleum. Tak wygląda grób Woźniaka-Staraka w środku. https://film.wp.pl/grob-piotra-wozniaka-staraka-tak-wyglada-w-srodku-6660042403183136a; dostęp: 15.11.2022.
  43. Wochna A. 2008. Szpital totalnie produkcyjny. Polski szpital położniczy na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku, „Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 2(13), s. 211–228.
  44. Wojtowicz D. 2015. Od pogrzebów na żywo po prochy wysyłane w kosmos. Najbardziej zaskakujące biznesy funeralne. https://innpoland.pl/122465,Od-pogrzebow-na-zywo-po-prochy-wysylane-w-kosmos-Najbardziej-zaskakujace-biznesy-funeralne; dostęp: 15.11.2022.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

11-20 z 70

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.