common.pageHeaderLogo.altText6767d672eea8d

Artykuły

Nr 2(7) (2014): Co nam po kontrkulturze?

Wyrażanie sprzeciwu poprzez duchowość. Przypadek minimalizmu

  • Andrzej Kasperek
Przesłane
23 June 2020
Opublikowane
01-11-2014

Abstrakt

Z perspektywy historii Zachodu kontrkulturowy ruch hipisowski można potraktować jako kolejną ekspresję pojawiającej się co pewien czas tendencji kulturowej, w której odradza się pragnienie uwolnienia od posiadania rzeczy, zakwestionowanie wartości charakterystycznych dla społeczeństwa wysokiej konsumpcji, powrót do ideału życia prostego. Celem artykułu jest analiza współczesnego zjawiska, określanego mianem minimalizmu, w wielu punktach nawiązującego do kontrkulturowych postulatów, choć niebędącego prostą kontynuacją hipisowskiej kontestacji. Zjawisko to, dla którego opisu najbardziej adekwatnym terminem wydaje się termin „styl życia”, wiąże się przede wszystkim z blogosferą, a do najbardziej popularnych minimalistów należą: Leo Babauta, Joshua Becker, Joshua Fields Millburn czy Ryan Nicodemus. Choć minimalizm jest postrzegany przede wszystkim jako styl życia, w którym ludzie starają się uwolnić od nadmiaru rzeczy, w artykule zjawisko to zostanie potraktowane jako forma antykonsumpcjonistycznej duchowości, której źródeł należy poszukiwać w zachodniej (głównie w USA) fascynacji buddyzmem zen. W artykule zostanie podjęta także próba pokazania istnienia strukturalnych podobieństw między minimalizmem i buddyzmem zen.

Bibliografia

  1. Babauta L. 2008. Zen Habits Handbook for Life. Hundreds of Tips for Simplicity, Happiness, Productivity, Waking Lion Press, West Valley City.
  2. Babauta L. 2009. The Power of Less. The Fine Art of Limiting Yourself to the Essential… in Business and in Life, Hyperion, New York.
  3. Babauta L. 2011. Zen To Done. The Ultimate Simple Productivity System, Waking Lion Press, West Valley City.
  4. Becker J. 2013a. What is Minimalism. http://www.becomingminimalist.com/what-is-minimalism/; dostęp: 1.07.2014.
  5. Becker J. 2013b. On living countercultural Lives. http://www.becomingminimalist.com/on-living-countercultural-lives/; dostęp: 10.10.2013.
  6. Bruce S. 2000. The New Age and Secularisation, [w:] Beyond New Age. Exploring Alternative Spirituality, red. S. Sutcliffe, M. Bowman, Edinburgh University Press, Edinburgh, s. 220–236.
  7. Bruce S. 2006. Secularization and the Impotence of Individualized Religion, „Hedgehog Review” 2006, nr 1–2(8), s. 35–45.
  8. Burch M. A. 2012. Mindfulness. The Doorway to Simple Living, Simplicity Institute. http://simplicityinstitute.org/wp-content/uploads/2011/04/MindfulnessSimplicityInstitute.pdf; dostęp: 1.07.2014.
  9. Campbell C. 1972. The Cult, the Cultic Milieu and Secularization, „A Sociological Yearbook of Religion in Britain” 1972, nr 5, s. 119–136.
  10. Campbell C. 2005. The Romantic Ethic and the Spirit of Modern Consumerism, Alcuin Academics, York.
  11. Cusack C. M. 2013. The Western Reception of Buddhism. Celebrity and Popular Cultural Media as Agents of Familiarisation. https://www.equinoxpub.com/journals/index.php/ARSR/article/downloadSuppFile/10989/2257+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl; dostęp: 18.10.2013.
  12. Dalajlama, Howard C. C. 1998. Art of Happiness. A Handbook For Living, Hodder & Stoughton, London.
  13. Dalajlama, Howard C. C. 2000. Sztuka szczęścia. Poradnik życia, tłum. J. Grabiak, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
  14. D’Onza C. M. 2005. Buddyzm, tłum. K. Stopa, Wydawnictwo WAM, Kraków.
  15. Etzioni A. 2004. The Post Affluent Society, „Review of Social Economy” 2004, nr 3, vol. LXII, s. 407–420.
  16. Giordan G. 2009. The Body between Religion and Spirituality, „Social Compass” 2009, nr 2(56), s. 226–236.
  17. Grigsby M. 2004. Buying Time and Getting By. The Voluntary Simplicity Movement, State University of New York Press, Albany, NY.
  18. Harnden Ph. 2003. Journeys of Simplicity. Traveling Light with Thomas Merton, Bashō, Edward Abbey, Annie Dillard & Others, SkyLight Paths Publishing, Woodstock, Vermont.
  19. Heelas P., Woodhead L., Seel B., Szerszynski B. i Tusting K. 2007. The Spiritual Revolution. Why Religion Is Giving Way to Spirituality, Blackwell Publishing, Oxford.
  20. Inglehart R., Welzel Ch. 2007. Modernization, Cultural Change, and Democracy. The Human Development Sequence, Cambridge University Press, Cambridge.
  21. Janion M., Żmigrodzka M. 2004. Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończonego dzieła, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk.
  22. Jawłowska A. 1975. Drogi kontrkultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
  23. Jeżowski M. 2010. Duchowość – paradygmat socjologii religii czy socjologii moralności? A może socjologia duchowości?, [w:] Religijność i duchowość – dawne i nowe formy, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, S. Grotowska, Zakład Wydawniczy „NOMOS”, Kraków, s. 66–78.
  24. Kabat-Zinn J. 1994. Wherever You Are, There You Are. Mindfulness Meditation in Everyday Life, Hyperion, New York.
  25. Kasperek A. 2012. Wolność spod znaku undergroundu. Duchowość (po)nowoczesna w perspektywie hermeneutyki kultury i socjologii religii, Zakład Wydawniczy „NOMOS”, Uniwersytet Śląski, Kraków.
  26. Kasperek A. 2013. Oczyszczając drzwi percepcji. Szkic o idei imaginacji w romantyzmie, kontrkulturze i New Age, „Studia Humanistyczne AGH” 2013, nr 3, s. 31–48.
  27. Loreau D. 2008. Sztuka prostoty, tłum. J. Sobotnik, Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza, Warszawa.
  28. Loreau D. 2011. Sztuka planowania, tłum. A. Waśko-Bongiraud, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
  29. Luckmann Th. 1996. Niewidzialna religia. Problem religii we współczesnym społeczeństwie, tłum. L. Bluszcz, Zakład Wydawniczy „NOMOS”, Kraków.
  30. Meyer P. 1973. Historia sztuki europejskiej. Tom II: Od renesansu po czasy współczesne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  31. Millburn J. F., Nicodemus R. 2011. Minimalism. Essential Essays, Asymmetrical Press, Columbia, Missouri.
  32. Mouzelis N. 2012. Modernity. Religious Trends, [w:] Universal Rights in a World of Diversity. The Case of Religious Freedom, red. M. A. Glendon, H. F. Zacher, „Pontifical Academy of Social Sciences” Acta 17, Vatican City, s. 71–90. www.pass.va/content/dam/scienzesociali/pdf/acta17/acta17-mouzelis.pdf; dostęp: 1.07.2014.
  33. Nhat Hanh Th. 1992. Cud uważności. Zen w sztuce codziennego życia. Prosty podręcznik medytacji, tłum. G. Draheim, Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza, Warszawa.
  34. Possamai A. 2005. Religion and Popular Culture. A Hyper-Real Testament, P.I.E., Peter Lang, Oxford.
  35. Roszak Th. 1973. The Making of a Counter Culture. Reflections on the Technocratic Society & Its Youthful Oppositions, Faber and Faber, London.
  36. Rucki M. 2012. Daisetz Teitaro Suzuki (1870–1966) i jego anglojęzyczna prezentacja zenu, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  37. Quispel G. 2008. Gnosis and Culture, [w:] Gnostica, Judaica, Catholica. Collected Essays of Gilles Quispel, red. J. van Oort, Brill, Leiden, s. 141–153.
  38. Strobel T. 2012. You Can Buy Happiness (and It’s Cheap). How One Woman Radically Simplified Her Life and How You Can Too, New World Library, Novato, California.
  39. Suzuki D. T. 1979. Wprowadzenie do buddyzmu Zen, tłum. M. Grabowska, A. Grabowski, Czytelnik, Warszawa.
  40. Suzuki D. T. 2009. Zen i kultura japońska, tłum. B. Szymańska, P. Mróz, A. Zalewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  41. Taylor Ch. 1991. The Ethics of Authenticity, Harvard University Press, Cambridge.
  42. Taylor Ch. 1996. Etyka autentyczności, tłum. A. Pawelec, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków, Warszawa.
  43. Taylor Ch. 2007. A Secular Age, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, London.
  44. Watts A. W. 1957. The Way of Zen, Penguin Books, New York.
  45. Watts A. W. 1997. Droga zen, tłum. S. Musielak, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
  46. Wilson K. 2012. Becoming a Minimalist. Your Guide to Living a Great Life with Less Through Minimalism [Kindle Edition].
  47. York M. 2001. New Age Commodification and Appropriation of Spirituality, „Journal of Contemporary Religion” 2001, nr 3, vol. 16, s. 361–372.

Downloads

Download data is not yet available.