Redaktor numeru: Michał Roch Kaczmarczyk
Niewiele jest dzieł, którym socjolodzy tyle zawdzięczają, co Chłopu polskiemu w Europie i Ameryce Williama I. Thomasa i Floriana Znanieckiego. Choć od publikacji pierwszych dwóch tomów tej obszernej pracy minęło już sto lat, pozostaje ona nie tylko kanoniczną pozycją z dziedziny nauk społecznych, lecz także książką tajemniczą, po części zapomnianą i niewykorzystaną. Dziś pewnym jest, że analizy zawarte w Chłopie polskim były kluczowe dla takich subdyscyplin jak socjologie migracji, dewiacji czy zmiany społecznej. Dzieło Thomasa i Znanieckiego odegrało także ważną rolę w rozwoju metodologii badań jakościowych, wliczając w to metodę biograficzną, a w szczególności analizę listów, dokumentów urzędowych i wycinków prasowych. Wydanie Chłopa polskiego zmieniło sposób rozumienia podstawowych pojęć z zakresu socjologii stosowanej i znacząco wpłynęło na krytyczną orientację współczesnych nauk socjologicznych.
Wciąż brakuje monografii o Chłopie polskim oraz opracowania innych dzieł Thomasa i Znanieckiego. Niniejszy tom nie jest zarysem takiego projektu, ale zebrane artykułu zwracają uwagę na kilka kwestii, które jak dotąd były pomijane lub niezauważane w badaniach nad Chłopem polskim.