Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Articles

No. 1(22) (2022): The Return of Metaphysics

The Ontological Turn in the Social Sciences as an Attempt to Conceptualize a New Social and Political Order of Humans and Things

DOI
https://doi.org/10.51196/srz.22.13
Submitted
June 30, 2022
Published
2022-12-31

Abstract

The aim of this article is to try to conceptualise a new political order – one separated from the individualism and profit considered in neoliberal narration, which seems to be based on the epistemological tradition.

The author uses the theories of Bruno Latour and Andrzej W. Nowak to visualise how, via an “ontological turn” in the social sciences, a new social and political order, opposed to neoliberalism and capitalism, could be conceived. The philosophical foundation to which the author will refer is Baruch Spinoza’s Ethics, particularly as read by Gilles Deleuze.

The new order within “the ontological turn” will be shown as a practical approach which does not appropriate objects but uses them as part of wider thing–human relations. These are ties between humans but also between humans and things, considered as an assemblage of these components. This is a project of non-substantial metaphysics in which the hierarchy of beings based on private property is rejected.

References

  1. Abriszewski K. 2008. Poznanie, zbiorowość, polityka, Universitas.
  2. Abriszewski K. 2018. Czy Teoria Aktora-Sieci daje narzędzia do ekokrytyki?, „Teksty Drugie”, nr 2, s. 369–391.
  3. Agamben G. 2011. Altissima povertà: regole monastiche e forma di vita, Neri Pozza Editore.
  4. Baker L.R. 2019. Just What is Social Ontology?. https://doi.org/10.1515/jso-2019-2001.
  5. Bauman Z. 1998. Prawodawcy i tłumacze, tłum. A. Ceynowa, J. Giebułtowski, IFiS PAN.
  6. Bednarek J. 2014. Zwrot posthumanistyczny a ontologia, „Praktyka Teoretyczna”, nr 4 (14), s. 247–255. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/prt/article/view/2819/2799; dostęp: 6.09.2022.
  7. Bell D. 2014. Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, tłum. S. Amsterdamski, Aletheia.
  8. Braidotti R. 2014. Po człowieku, tłum. J. Bednarek, A. Kowalczyk, PWN.
  9. Deleuze G. 2014. Spinoza: filozofia praktyczna, tłum. J. Brzeziński, PWN.
  10. Deleuze G. 2016. Krytyka i klinika, tłum. B. Banasiak, P. Pieniążek, Wydawnictwo Officyna.
  11. Deleuze G., Guattari F. 2015. Tysiąc plateau, red. J. Bednarek, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
  12. Foucault M. 2009. Nadzorować i karać: narodziny więzienia, tłum. T. Komendant, Aletheia.
  13. Foucault M. 2011. Narodziny biopolityki [wykłady w Collège de France 1978–1979, tłum. M. Herer, PWN.
  14. Fukuyama F. 1997. Koniec historii, tłum. T. Bieroń, M. Wichrowski, Zysk i S-ka.
  15. Ginzburg C. 1989. Clues, Myths, and Historical Method, The Johns Hopkins University Press.
  16. Harman G. 2016. Książę sieci: Bruno Latour i metafizyka, tłum. G. Czemiel, M. Rychter, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego.
  17. Hayek F.A. 2012. Konstytucja wolności, tłum. J. Stawiński, PWN.
  18. Hayek F.A. 2020. Prawo, legislacja i wolność, tłum. G. Łuczkiewicz, Aletheia.
  19. Hickel J. 2021. Mniej znaczy lepiej: o tym, jak odejście od wzrostu gospodarczego ocali świat, tłum. J.P. Listwan, Karakter.
  20. Hobbes T. 2005. Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, tłum. C. Znamierowski, Aletheia.
  21. Hollis M. 1999. The Philosophy of Social Science. An Introduction, Cambridge University Press.
  22. Kołodziejczyk S.T. 2011. Przewodnik po metafizyce, WAM.
  23. Król M. 2019. Krótka historia myśli politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
  24. Latour B. 1993. The Pasteurization of France, z franc. na ang. tłum. A. Sheridan, J. Law, Harvard University Press.
  25. Latour B. 2010. Splatając na nowo to, co społeczne: wprowadzenie do teorii aktora-sieci, tłum. A. Derra, K. Abriszewski, Universitas.
  26. Latour B. 2011. Nigdy nie byliśmy nowocześni: studium z antropologii symetrycznej, tłum. M. Gdula, Oficyna Naukowa.
  27. Latour B. 2013a. Nadzieja Pandory: eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką, red. K. Abriszewski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
  28. Latour B. 2013b. Interview with Bruno Latour. http://figureground.org/interview-with-bruno-latour/; dostęp: 29.06.2022.
  29. Lawson T. 2012. Ontology and the Study of Social Reality: Emergence, Organisation, Community, Power, Social Relations, Corporations, Artefacts and Money, „Cambridge Journal of Economics” 36, nr 2, s. 345–385.
  30. Locke J. 2015. Dwa traktaty o rządzie, tłum. Z. Rau, Aletheia.
  31. Loux M.J. 2021. Metafizyka: współczesne wprowadzenie, tłum. M. Iwanicki, Wydawnictwo KUL.
  32. Macpherson C.B. 2011. The Political Theory of Possessive Individualism, Oxford University Press.
  33. Mill J.S. 2006. O wolności, [w:] tegoż, Utylitaryzm. O wolności, tłum. A. Kurlandzka, PWN, s. 91–227.
  34. Müller J.W. 2016. Przeciw demokracji: idee polityczne XX wieku w Europie, tłum. J. Majmurek, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
  35. Nowak A.W. 2016. Wyobraźnia ontologiczna. Filozoficzna (re)konstrukcja fronetycznych nauk społecznych, IBL PAN.
  36. Piketty T. 2015. Kapitał w XXI wieku, tłum. A. Bilik, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
  37. Putnam R. 2008. Samotna gra w kręgle: upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych, tłum. P. Sadura, S. Szymański, Akademickie i Profesjonalne.
  38. Rawls J. 2009. Teoria sprawiedliwości, tłum. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, PWN.
  39. Rorty R. 2009. Przygodność, ironia i solidarność, tłum. W.J. Popowski, W.A.B.
  40. Runciman D. 2019. Jak kończy się demokracja, tłum. S. Żuchowski, Kultura Liberalna.
  41. Schmitt C. 2008. Lewiatan w teorii państwa Thomasa Hobbesa: sens i niepowodzenie politycznego symbolu, tłum. M. Falkowski, Prószyński i S-ka.
  42. Solnit R. 2011. A Book of Migrations. Some Passages in Ireland, Verso.
  43. Spinoza B. 2010. Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, tłum. I. Myślicki, na nowo oprac. L. Kołakowski, PWN.
  44. Szahaj A., Jakubowski M.N. 2005. Filozofia polityki, PWN.
  45. Tomba M. 2019. Insurgent Universality: An Alternative Legacy of Modernity, Oxford University Press.
  46. Walzer M. 2004. Komunitariańska krytyka liberalizmu, [w:] Komunitarianie: wybór tekstów, [red. P. Śpiewak], tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, Aletheia, s. 57–70.
  47. Wittgenstein L. 2012. Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, PWN.
  48. Zakaria F. 2018. Przyszłość wolności: demokracja nieliberalna w Stanach Zjednoczonych i na świecie, tłum. T. Bieroń, Kultura Liberalna.
  49. Zybertowicz A. 1995. Przemoc i poznanie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Downloads

Download data is not yet available.