Socjologia historyczna

01-03-2021

Numer tematyczny czasopisma „Stan Rzeczy” pod redakcją Anny Sosnowskiej-Jordanovskiej (Ośrodek Studiów Amerykańskich UW), Jarosława Kiliasa (Wydział Socjologii UW), Nicolasa Maslowskiego (Ośrodek Kultury Francuskiej UW) i Michała Rauszera (Wydział Pedagogiki UW)

Termin składania abstraktów: 31 marca 2021

Socjologia historyczna jest nurtem w badaniach, który wyróżnia przedmiot oraz charakter: z jednej strony, jest to socjologiczna analiza zjawisk minionych oraz, z drugiej strony, badanie procesów społecznych, które rozpoczęły się w przeszłości, ale ich konsekwencje są ważnym zjawiskiem współczesności. Pierwszy rodzaj aktywności badawczej nazywany jest mikrosocjologią historyczną, a drugi – makrosocjologią historyczną. Pierwsza poszukuje wyjaśnienia konkretnych zjawisk historycznych, np. sposobów wychowania dzieci czy relacji między pracownikiem a pracodawcą w dalszej lub bliższej przeszłości, proponuje schemat interpretacyjny i przykłada go do danych historycznych – niekoniecznie, choć często źródłowych. Bliska jest historii społecznej. Druga zaś próbuje odpowiedzieć na pytania, skąd się to zjawisko wzięło i jakie okoliczności historyczne złożyły się na jego ukształtowanie. Do takich pytań należą te o genezę państw narodowych, kapitalizmu, rewolucji i ruchów społecznych, migracji zarobkowych czy ekonomicznego zróżnicowania świata.

Socjologię historyczną będzie raczej interesował proces niż zdarzenie, struktury niż postaci, zależność od ścieżki niż historyczne zwroty. W tym sensie socjologię historyczną uprawiali klasycy socjologii. Na przykład Alexis de Tocqueville, opisując rozciągniętą na dekady proces rewolucyjny, który poprzedził dobrze znane wydarzenie, jakim była rewolucja francuska, czy pokazując centralizację jako stały element strukturalny charakteryzujący relację między władzą a stanami społecznymi, a potem klasami – niezależnie od gwałtownych wydarzeń w ostatniej dekadzie XVIII wieku, lub Max Weber, szukając korzeni nowoczesnej struktury gospodarczej w przemianach religijnych i racjonalizacji. Prace z socjologii historycznej powstawały i powstają także w Polsce: część inspirowana jest marksizmem, jak Historia, zacofanie, rozwój Witolda Kuli czy ostatnia książka Adama Leszczyńskiego – Ludowa historia Polski.

Myślenie o historii ma też znaczenie dla współczesnej tożsamości. Przykładem mogą być spory o przyczyny i naturę rewolucji francuskiej we Francji, spór o wpływ pańszczyzny na współczesne nierówności społeczne w Europy Wschodniej, czy niewolnictwa – w Amerykach.

Półrocznik „Stan Rzeczy” pragnie zaprosić do dyskusji nad dorobkiem socjologii historycznej oraz nad wynikami własnych badań z zakresu socjologii historycznej w jej wersji mikro lub makro. Zachęcamy do nadsyłania propozycji tekstów poświęconych następującym obszarom tematycznym:

analiza kluczowych dla współczesności długich procesów społecznych, zwłaszcza tych charakterystycznych dla Europy Wschodniej i Polski
analiza socjologiczna minionych zjawisk, procesów i lokalnych społeczności
przedstawiciele i szkoły socjologii historycznej oraz ich miejsce w zinstytucjonalizowanych dyscyplinach akademickich
socjologia historyczna avant la lettre
różnice teoretyczne w ramach socjologii historycznej, szkoły myślenia o historii
nowe dylematy teoretycznej znanych paradygmatów w ramach analiz historycznych
miejsce socjologii historycznej w ramach dyscyplin: socjologii i historii
nurty pokrewne: antropologia historyczna, ekonomia historyczna
metodologia badań socjologii historycznej
odkrycia socjologii historycznej a konstruowanie tożsamości wspólnoty politycznej, lokalnej, narodowej i spory o historię.

/// Do 31 marca 2021 roku czekamy na zgłoszenia zawierające tytuł, abstrakt o długości nieprzekraczającej 500 słów, imię i nazwisko autora, afiliację instytucjonalną oraz adres mailowy, które prosimy przesyłać na adres: redakcja@stanrzeczy.edu.pl

/// Do 10 kwietnia 2021 roku redakcja przekaże autorom informację o akceptacji lub odrzuceniu abstraktu.

/// Do końca czerwca 2021 roku gromadzimy artykuły o objętości nieprzekraczającej 1,5 arkusza (60 tys. znaków), zredagowane zgodnie z wymogami technicznymi zamieszczonymi tutaj.

/// Ukazanie się numeru planowane jest na koniec 2021.

/// Ewentualne pytania prosimy kierować do dr hab. Anny Sosnowskiej-Jordanovskiej (aksosnow1@uw.edu.pl)

Język / Language

Polski lub angielski